مطالعات متفرقه (خارج از سیر مطالعاتی)

حقوق حیوان ها در سیره و سخن پیامبر اعظم (ص) و مقایسه آن با حقوق بشر در غرب

آدرس مقاله در پایگاه مجلات تخصصی نور: تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (از صفحه ۳۷ تا ۶۲)
حقوق حیوان ها در سیره و سخن پیامبر اعظم (ص) و مقایسه آن با حقوق بشر در غرب (۲۶ صفحه)

چکیده

پیامبر اسلام، حضرت محمد بن عبدالله(صلی الله علیه وآله)درباره رعایت حقوق جانداران، اعم از انسان ها و حیوان ها دستورات و قوانینی مقرر فرموده اند. این قوانین و مقررات که در ۱۴۰۰ سال پیش، وضع شده، نشان دهنده توجه اسلام به حقوق تمام جانداران است. در این نوشتار، حقوق حیوان ها از دیدگاه رسول گرامی اسلام بررسی می شود. یکی از نتایج این بحث آن است که وقتی پیامبراعظم(صلی الله علیه وآله)به حقوق حیوانات توجه کرده اند، به طور مسلم به حقوق انسان ها نیز توجه داشته اند. بنابراین، نسبت هایی که گروهی از غربی ها در حال حاضر به وی می دهند، نسبتی نادرست و نارواست.

کلمات کلیدی

رأفت، رحم، مدارا، حقوق حیوان ها، شکار، سیره و سخن پیامبر.
تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۳۷)


‌ ‌‌‌چـکیده‌

پیامبر اسلام، حضرت محمد بن عبدالله(صلی الله علیه وآله)درباره رعایت حقوق‌ جانداران‌، اعـم‌ از انـسان هـا و حیوان ها دستورات و قوانینی مقرر فرموده اند. این قوانین و مقررات که در‌ ۱۴۰۰ سال پیش، وضع شـده، نشان دهنده توجه اسلام به حقوق تمام جانداران‌ است. در این نوشتار‌، حقوق‌ حـیوان ها از دیدگاه رسول گـرامی اسـلام بررسی می شود. یکی از نتایج این بحث آن است که وقتی پیامبراعظم(صلی الله علیه وآله)به حقوق حیوانات توجه کرده اند، به‌ طور مسلم به حقوق انسان ها نیز توجه داشته اند. بـنابراین، نسبت هایی که گروهی از غربی ها در حال حاضر به وی می دهند، نسبتی نادرست و نارواست.

واژگان کلیدی: رأفت‌، رحم‌، مدارا، حقوق حیوان ها، شکار، سیره و سخن پیامبر.

مقدمه

هم اکنون، دولت های غـربی و اروپایـی، یعنی همان مدعیان حقوق بشر و آزادی، به

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۳۸)


بهانه آزادی، ادب و آداب را از کشور خویش‌ دور‌ کرده اند. آن ها در دو دهه گذشته، به جمعی از مقدساتِ مسیحیان و مسلمانان، یعنی حضرت مریم و حضرت عیسی و حضرت جبرئیل و پیامبراعظم(صلی الله علیه وآله) جـسارت کـردند که‌ امام‌ خمینی(قدس سره) نویسنده آن مطالب را مرتد دانست و آن فتوای تاریخی را صادر نمود.

در این روزگار، مدعیان منطق و ترقی، در اقدامی هماهنگ و وقیحانه به کاری بر خلاف‌ خرد‌ و ادب‌ دست زدنـد. آن هـا بر‌ خلاف‌ تمام‌ اسناد درست نه اسناد صهیونیستی و اسرائیلیات مجعولْ بر ضد پیامبر اسلام، قلم و قدم زدند؛ یعنی در واقع بر ضد تمام انبیا‌، چنین‌ کاری‌ را کردند.

مدعیان آزادی در روزنامه هـای خـودشان‌، کـاریکاتور‌ پیامبر را در نهایت تحریف و تخریب کـشیدند تـا بـه این وسیله او را «تروریست» معرفی نمایند! وقیحانه تر این‌ که‌، سعی‌ کرده اند که این مطلب را در کتاب های درسی‌ آموزش و پرورش خود و مـستعمراتشان بـگنجانند تـا این تهمت و تخریب را به باور و عقیده ای برای آیـندگان مـبدل کنند‌، همان‌ طور‌ که افسانه «هولوکاست» را به یک اعتقاد مقدس تبدیل کردند، اما‌ بی‌ خبر از آنند که این پیـامبر، چـراغی اسـت که ایزد آن را برافروخته و قابل خاموش کردن‌ نیست‌؛ این‌ دین رحـمت بر تمام ادعاها غالب می شود، هر چند که مشرکان‌ و کافران‌، کراهت‌ داشته باشند.

مقاله حاضر که در حـقیقت، دربـاره رأفـت و رحمت پیامبر اسلام است، پاسخی‌ است‌ به‌ شبهه ای که امروز مـطرح مـی شود.

مخفی نماند وقتی که می گوییم در‌ مکتب‌ اسلام، حیوان ها حقوقی دارند؛ از آن طرف برای انـسان هـا نـیز باید‌ تکالیفی‌ را‌ بپذیریم؛ یعنی اگر انسان ها در رعایت حقوق حیوان ها کـوتاهی ورزنـد، مـعصیت کارند‌ و در‌ روز قیامت، مجازات می شوند، حتی در برخی موارد در همین جهان از‌ آن‌ ها‌ سؤال خـواهد شـد. بـرای نمونه، طبق فقه اسلامی (شیعه)، در صورتی که مالک هر حیوانی‌ به‌ تأمین نیازمندهای آن اقـدام نـکند، بر حاکم لازم است که او را‌ به‌ این‌ وظیفه اجبار کند و در صورت عدم تواناییِ شـخص، بـاید افـراد دیگر به این وظیفه اقدام‌ نمایند‌ و حیات‌ آن حیوان را حفظ کنند.۲

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۳۹)


حقوق حیوانات در کتاب و سـنت پیـامبر اسلام‌ (صلی‌ الله علیه وآله)

حقوق حیوانات در کتاب پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله)

مکتب پیامبر اسـلام‌ (صـلی‌ الله عـلیه وآله)، دو بخش دارد: یکی کتاب (قرآن مجید) و دیگری سنت‌ (گفتار‌ و رفتار عملی) پیامبر خاتم. در این مکتب‌، دربـاره‌ حـیات‌ موجودات زنده و برآوردن نیازهای حیاتی آن ها‌ سفارش‌ های ویژه ای شده است. خـداوند سـبحان، خـودش فراهم کردن روزی آن ها‌ را‌ بر عهده گرفته، و در قرآن‌ مجید‌، تمام جنبندگان‌، پرندگان‌ و چرندگان‌ را «امت»هایی مـانندِ جـوامع انـسانی‌ دانسته‌ و فرموده است:

وَ ما مِنْ دَابَّه فِی الاَْرْضِ وَ لا طائِر یَطِیرُ‌ بِجَناحَیْهِ‌ إِلاّ أُمـَمٌ أَمـْثالُکُمْ ما فَرَّطْنا فِی‌ الْکِتابِ مِنْ شَیْء ثُمَّ‌ إِلی‌ رَبِّهِمْ یُحْشَرُونَ؛۳ هیچ جنبنده ای‌ در‌ زمین نیست و هـیچ پرنـده ای که با دو بال خود پرواز می کند‌، مگر‌ این که امت هایی مـانند‌ شـما‌ هستند‌. ما هیچ چیز‌ را‌ در این کتاب، فـرو‌ گـذار‌ نـکردیم؛ سپس همگی به سوی پرودگارشان محشور مـی شـوند.

در آیه دیگری به فراهم‌ کردن‌ نیازهای ضروری و احتیاج های حیاتی حیوان‌ ها‌ اشـاره کـرده‌ و آن‌ را‌ در کنار انسان ها‌ ذکـر نـموده و فرموده اسـت:

وَ کـَأَیِّنْ مـِنْ دَابَّه لا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللّهُ یَرْزُقُها وَ إِیـّاکُمْ‌ وَ‌ هـُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ؛۴ چه بسا جنبنده‌ ای‌ که‌ قدرت‌ حمل‌ روزی خود را‌ ندارد‌، خـداوند، او و شـما را روزی می دهد؛ و او شنوا و داناست.

در کتاب ایـن رسول رحمت (صلی‌ اللهـ‌ عـلیه‌ وآله)، هر گونه آزار و اذیت کردن حـیوان‌ هـا‌، مانند‌ بریدن‌ گوش‌ و دُم‌ و…؛ کاری زشت و شیطانی شمرده شده است:

وَ لَأُضِلَّنَّهُمْ وَ لَأُمَنِّیَنَّهُمْ وَ لَ آمـُرَنَّهُمْ فـَلَیُبَتِّکُنَّ آذانَ الْأَنْعامِ وَ لَ آمُرَنَّهُمْ فَلَیُغَیِّرُنَّ خـَلْقَ اللّهـِ وَ مـَنْ یَتَّخِذِ الشَّیْطانَ وَلِیـًّا‌ مـِنْ دُونِ اللّهِ فَقَدْ خـَسِرَ خـُسْراناً مُبِیناً؛۵ و آنان را گمراه می کنم، و به آرزوها سرگرم می سازم، و به آنان دستور مـی دهـم که (اعمال خرافی انجام دهند و) گـوش چـارپایان را‌ بشکافند‌ و آفـرینشِ (پاکـِ) خـدایی را تغییر دهند (و فطرت تـوحید را به شرک بیالایند)، و هر کس، شیطان را به جای خدا ولیّ خود برگزیند، زیان آشکاری کـرده اسـت.

در این سه‌ آیه‌، به سه نـکته بـسیار مـهم و حـیاتی اشـاره شده است:

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۴۰)


حـقوق حـیوان ها در سیره و سخن پیامبراعظم«صلی الله علیه و آله» و. . .

نخست، آن که‌ تمام‌ موجودات، مانند انسان نظام اجتماعی‌ دارند‌. البـته بـا عـنایت به تفاوت های ذاتی انسان و حیوان، سـاختار اجـتماعی آنـان نـیز بـا هـم فرق دارد، اما با وجود این فرق، حیوان ها‌ نیز‌ جوامع حیوانی دارند؛

دوم‌، این‌ که روزی و رزق هر دو (انسان و حیوان) بر عهده خدا می باشد، چنان که تصریح شـده است: «الله یرزقها و ایّاکم». بنابراین، کتاب خدا و معجزه جاویدِ پیامبراعظم (صلی الله علیه وآله‌) عنایت‌ ویژه ای به نیازهای حیاتی حیوانات دارد، به گونه ای که آن را در کنار نیازهای حیاتی بشر آورده است؛

سوم، این که مـُثله کـردن و بریدن اعضای حیوانات را، کاری‌ شیطانی‌ شمرده است‌ و از آزار و اذیت حیوان به عنوان کاری شیطانی و وعده ای ابلیسی نام برده و از آن به عنوان‌ خسارتی بزرگ یاده نموده است. برای فهم این آیات بـه تـفسیر‌ شریف‌ المیزان‌ علامه طباطبایی(قدس سره)مراجعه شود.

سیره و سخن (سنت) پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) در دفاع ‌‌از‌ حیوان ها

بخشی از دستورات مکتب اسلام را دربـاره حـقوق حیوان ها از‌ قول‌ قرآن‌ مـجید بـیان شد، اکنون بخش دیگری از دستورات، گفتار و رفتار رسول خدا (بنیان گذار اسلام‌) را درباره رعایت حقوق حیوان ها بیان می کنیم.

نهی از آزار دادن‌ و بیهوده کـشتن حـیوانات

پیامبراعظم‌(صلی‌ الله علیه وآله) بـه مـناسبت های مختلف، سخنان متعددی در مورد حقوق حیوان ها و اذیت نکردن آن ها فرموده است که در ذیل به بیان گوشه ای از آن ها می‌ پردازیم.

ـ اگر کسی گنجشکی را بیهوده بکشد، روز قیامت در پیشگاه خدا فـریاد مـی زند و می گوید: فلانی مرا بیهوده کشت بدون آن که از این کشتن، سودی ببرد! و نگذاشت که‌ من‌ از حشرات زمین، استفاده نمایم و چیزی بخورم!۶

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۴۱)


ـ هر کس گنجشکی را بدون رعایت حق آن بکشد، خـدای تـعالی در روز قیامت از او بـازخواست کند. سؤال شد که ای رسول‌ خدا‌! حق گنجشک چیست؟ فرمود: این که او را ذبح کند، نه این که گـردنش را بِکَنَد.۷ ـ هر حیوانی پرنده یا غیر پرنده که به ناحق کـشته شـود، روز قـیامت از‌ قاتل‌ خود شکایت خواهد کرد.۸

امام موسی بن جعفر(صلی الله علیه وآله) از پدران بزرگوارش(علیهم السلام)نقل می کـند ‌ ‌کـه رسول خدا(صلی الله علیه وآله)فرمود:

در‌ دوزخ‌، زنی‌ را دیدم که گربه اش‌ از‌ هر‌ طـرف او را گـاز مـی گیرد، علتش این بود که آن زن در دنیا این حیوان را بسته بود، بدون آن‌ که‌ غذایی‌ بـه او بدهد یا آزادش نماید تا خودش‌ حیوانی‌ را شکار کند.۹

در روایات دیگری، از عذاب آتشین آن زن خـبر داده و فرموده است:

زنی بـه خـاطر رفتار‌ با‌ یک‌ گربه، مستوجب آتش دوزخ شد و عذاب گردید، چون گربه ای‌ را بسته بود و او را آزاد نمی کرد تا برای خودش غذایی پیدا کند، به این دلیل، از‌ گرسنگی‌ مرده‌ بود.۱۰

ابن عباس مـی گوید که رسول خدا(صلی الله‌ علیه‌ وآله) از کشتن هر جانداری نهی فرمود؛ مگر آن که آزار برساند.۱۱

رسول رحمت، نه‌ تنها‌ از‌ کشتن جانداران منع می کرد، بلکه دستور می داد که شبان گاهان‌ مـواظب‌ بـاشند‌ تا مبادا موجود ریز و حشره کوچکی، حتی به طور نادانسته و غیر عمدی، زیر پا‌ از‌ بین‌ برود. فرموده آن پیامبراعظم در این باره چنین است:

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۴۲)


چون پاسی از شب بگذرد‌، کمتر‌ بیرون بروید، زیرا بـرای خـداوند، چرندگان (و موجوداتی) است که در آن ساعت آن‌ ها‌ را‌ در زمین می پراکند.۱۲

أنس بن مالک (خادم آن جناب) می گوید: رسول‌ خدا‌ (صلی الله علیه وآله) فرمودند: «مورچه را نکشید»!۱۳ هم چنین در روایت‌ معتبری‌ نـقل‌ شـده است که: پیامبراعظم، نهی فرمود از این که آن چه را مورچه با دست‌ و دهان‌ حمل می کند، بخورند.۱۴

مالک بن أنس نوشته است که پیامبر‌ (صلی‌ الله‌ علیه وآله) با این کـه کـشتن زنـبور را جایز می دانست، اما دوسـت نـداشت کـه‌ لانه‌ آن‌ ها را با آتش بسوزانند.۱۵

باز آن رسول رحمت (صلی الله‌ علیه‌ وآله) از آزار و شکنجه حیوان با آتش نهی نمود و فرمود:

هیچ کـس نـمی تـواند با آتش‌، دیگری‌ را شکنجه و عذاب نماید، مگر خـدا. بـنابراین، سوزاندن حیوان با آتش جایز‌ نیست‌.۱۶

طبق نوشته نسائی و احمد، یک نفر‌ پزشک‌ در‌ محضر رسول خدا(صلی الله علیه وآلهـ‌) از‌ قـورباغه و اسـتفاده دارویی از آن سخن به میان آورد. آن حضرت (صلی الله‌ علیه‌ وآله) بی درنـگ، آن پزشک‌ را‌ از کشتن‌ قورباغه‌ نهی‌ فرمود.۱۷ هم چنین آن جناب‌، شکار‌ کردن را دوست نداشت و می فرمود: هر کسی به دنـبال شـکار رود‌ از‌ امـور اخروی، غافل می گردد.۱۸‌ طبق روایت

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۴۳)


دیگری، آن‌ رسول‌ مهربان (صـلی الله عـلیه وآله‌) هرگز‌ صید نکرد و به این کار نیز امر نفرمود.۱۹ روایت دیگری نیز حاکی‌ است‌ کـه رسـول خـدا(صلی الله‌ علیه‌ وآله‌) از اذیت (کشتن‌) حیوان‌ ها نهی فرمود، مگر‌ آنـ‌ کـه (حـیوان حلال گوشت و) برای خوردن باشد.۲۰

شداد بن اوس می گوید که‌ پیامبر‌ اسلام (صلی الله عـلیه وآله) فـرمودند‌: خـداوند‌، بر همه‌ چیز‌ احسان‌ نوشته است؛ چون ذبح‌ کنید، نیکو ذبح نمایید، کارد را تـیز کـنید و ذبیحه را زود راحت کنید.۲۱

آن‌ رسول‌ رحمت (صلی الله علیه وآله)، شخصی‌ را‌ دید‌ که‌ گوسفندی‌ را خـوابانیده و در‌ حـالی‌ کـه پا بر گلوی او نهاده، کارد را تیز می نماید و گوسفند به او نگاه می‌ کند‌. حضرت‌ بـه آن شـخص فرمود: «می خواهی او‌ را‌ ذبح‌ کنی‌ یا‌ دو‌ بار او را بمیرانی؟!»۲۲

پیامبر اسلام، یک اعرابی را دید کـه بـا عـصا گوسفندان خود را می زد، فرمود: « او را بیاورید؛ اما او را نترسانید»! وقتی‌ که او را آوردند، به او فرمود: « گوسفندان را با عـصا مـزن، بلکه به رفق و نرمی، آن ها را پیش و پس کن».۲۳

فردی می خواست که حـیوانش را بـگیرد‌؛ چـون‌ حیوان با نشان دادن یک کاسه یا دامن صاحبش برای خوردن جو یا نمک، شرطی شـده بـود، صـاحب حیوان با دست خالی و بدون جو یا نمک، چنان کرد و مچِ‌ حـیوان‌ را گـرفت. حضرت پیامبراعظم(صلی الله علیه وآله)که این صحنه را تماشا می کرد، ناراحت شد و فرمود: «چرا به ایـن حـیوان دروغ‌ گفتی؟! نباید‌ او را فریب می دادی‌!»۲۴‌

در یکی از جنگ ها وقتی زن یکی از انصار اسـیر شـده بود و موفق شد با شتری از

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۴۴)


شتران پیـامبر(صـلی الله عـلیه وآله‌) از‌ محل اسارت بگریزد، چون‌ خود‌ را بـه مـدینه رساند و خدمت پیامبر(صلی الله علیه وآله) رسید، گفت: نذر کرده ام اگر نجات یافتم، شـتر را قـربانی کنم. پیغمبر فرمود:

چه بـد پاداشـی به شـتر دادهـ‌ ایـ‌! تو را حمل کرده و نجات داده، آن گاه تـو مـی خواهی آن را نحر کنی؟! بدان که نذر در آن جا که معصیت خداوند است و یا تـو مـالک آن حیوان و چیز‌ نذر‌ شده نیستی‌، درسـت نیست و منعقد نمی شـود.۲۵

مـوسی بن جعفر به نقل از پدران بـزرگوارش(عـلیهم السلام) می‌ فرماید که رسول خدا(صلی الله علیه وآله)از کنار گروهی‌ عبور‌ کرد‌. آن گـروه، مـرغ زنده ای را در یک جای بلندی بـسته بـودند و بـا تیر و کمانْ بـه آن ‌‌تـیر‌ اندازی می کردند! آن رسـول رحـمت (صلی الله علیه وآله) تا این صحنه‌ را‌ مشاهده‌ کرد، فرمود: اینان، کیانند؟! خدا لعنتشان کند!۲۶

رسول رحـمت، حـضرت محمد بن عبدالله(صلی الله‌ عـلیه وآله) نـه تنها از اسـیر کـردن انـسانی راضی نبود، بلکه در بـند‌ کردن و اسیر نمودن حیوانی‌ را‌ هم نمی پسندید و از این کار بر حذر می داشت و فرمود:

هـیچ خـانواده ای نیست که سگی را ببندد و نگهدارد[اسیر نـماید]، مـگر آن کـه هـر روز از عـمل ایشان، قیراطی (مـقداری‌) کـم شود، به جز سگِ موذی، سگ شکاری، سگ حافظ زراعت یا حافظ گوسفند [و در روایت دیگر] و سـگ نـگهبان خـانه.۲۷

ناگفته نماند که از بین بردن حیوان مـوذی، جـایز‌ اسـت‌. یـکی از مـوذیان، سـگ هار و ولگرد است، اما از دیدگاه اسلام، در همین موارد نیز جایز نیست که سگ هار و ولگرد را حبس کنند تا از گرسنگی و تشنگی بمیرد، بلکه‌ باید‌ آن را به طور خاصی از بـین ببرند. نکته دیگر، این که در اسلام، کشتن سگ ها نیز دیه دارد، به گونه ای که خون بهای سگ شکاری، چهل‌ درهم‌ و سگ نگهبان، بیست درهم تعیین شده است.۲۸

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۴۵)


گزارش مورخان حـاکی اسـت که آن رسول رحمت (صلی الله علیه وآله) هنگامی که با سپاه اسلام برای فتح مکه می‌ رفت‌ سگی‌ را دید که بر بچّه‌ هایش‌ زوزه‌ می کشید و آنان شیرش را می خوردند. بـه جـُعَیْل بن سُراقه فرمود که کنار (و جلو) آن حیوان بایستد و از او مراقبت‌ نماید‌ تا‌ مبادا سپاهیان که از آن جا می گذرند‌ به‌ او و بچّه هایش، آسیبی برسانند.۲۹

نـفرین رسـول، بر مُثله کنندگان حیوان هـا!

پیـامبراعظم (صلی الله علیه وآله)، دوست‌ نداشت‌ که‌ حتی گوش و دُمِ یک حیوان را ببرند یا آن را‌ اخته کنند، چه رسد به کشتن حیوان! طبق حدیثی، رسول رحمت فـرمود: لعـنت خدا بر کسی کـه حـیوان‌ ها‌ را‌ مُثله نماید.۳۰ در روایت دیگری آن جناب از اخته کردن‌ اسب‌ ها نهی فرموده است.۳۱

پاداش نیکویی به حیوانات از دیدگاه پیامبر(صلی الله علیه وآله‌)

از‌ رسول‌ اعظم(صلی الله علیه وآله) نقل شده است که فـرمود: زنـی بد‌ کاره‌، سگ‌ تشنه ای را دید که بر سر چاهی له له می زند و چیزی نمانده‌ بود‌ که‌ از تشنگی هلاک شود. آن زن کفش خود را در آورد و آن را به‌ روسری‌ خود بست و به وسیله آن از چاه آب کشید و سگ را سـیراب کـرد‌. خداوند‌ بـه‌ خاطر احسان به این حیوان، گناهان او را آمرزید.۳۲

طبق روایت دیگری آن‌ جناب‌ فرمود:

زنی تشنه از راهی مـی گذشت، چاهی دید. داخل آن شد، آب‌ نوشیده‌ و بیرون‌ آمد. در کنار چـاه، سـگی را دیـد که از تشنگی له له می زد. با‌ خود‌ گفت: حال این سگ، چون

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۴۶)


حالِ من است. به داخل چاه بـرگشت‌، ‌ ‌کـفش‌ خود‌ را پر آب کرد و به دهان سگ گرفت تا سیراب شد. خداوند به سبب ایـن‌ عـمل‌، او‌ را آمـرزید.

در روایت دیگری آمده است که از رسول خدا(صلی‌ الله‌ علیه وآله) سؤال شد که آیا خـوبی کردن به حیوانات، پاداش دارد؟ فرمود: «آری! برای خنک کردن‌ هر‌ صاحب جگرِ تشنه ای، اجری اسـت».۳۳

نوشته اند که پیـامبر اسـلام‌ هنگامی‌ که وضو می گرفت، گربه ای نزد‌ او‌ آمد‌، پیغمبر دانست که آن حیوان تشنه است‌، ظرف‌ آب را به طرفش برد و گربه آب نوشید، سپس ایشان نیز وضو گرفت‌.۳۴‌

منع از دوشیدن تمام شیر‌ حیوانات‌

آن جـناب‌ می‌ فرمودند‌ که حمایت از هر جانداری، نزد‌ خدا‌ پاداشی دارد و سفارش می کردند که حیوان ها را زیاد ندوشند و برای‌ بچه‌ های آن ها چیزی باقی بگذارند‌، پالان را در جای‌ خود‌ قرار دهند، دهنه تیز بـه‌ دهـان‌ حیوان نزنند، زیاد آن ها را بار نکنند و جای مرکب و زیر پای حیوان‌ ها‌ تر نباشد.۳۵

یکی از‌ همراهان‌ پیامبر‌ اسلام می گوید‌: رسول‌ خدا(صلی الله علیه‌ وآله‌) گوسفند را دوست داشت. یک روز گوسفندی وارد مـنزل شـد و یک قرص نان را‌ که‌ نزدیک ما بود، برداشت و فرار کرد‌. فوری‌ برخاستم و به‌ دنبالش‌ دویدم‌ و آن را گرفته و نان‌ را از دهانش برگرفتم.

وقتی آن رسول رحمت (صلی الله علیه وآله) این حرکت را‌ از‌ من دید، فـرمودند: کـار شایسته ای‌

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۴۷)


نکردی‌؛ درست‌ نبود‌ که‌ پشت گردن این‌ حیوان‌ را بگیری و بر او فشار بیاوری تا آن قرص نان را از دهانش برگیری!۳۶

یکی‌ از‌ یاران‌ پیامبراعظم(صلی الله علیه وآله) می گوید‌: یک‌ شتر‌ شـیر‌ دهـ‌ را‌ بـه رسول خدا هدیه کردند. ایـشان، مـرا امـر فرمود تا آن را بدوشم. من نیز آن را دوشیدم؛ البته برای دوشیدن آن، بسیار تلاش کردم و سخت آن‌ را دوشیدم، به گونه ای که وقتی آن جناب زیـاده روی مـرا در دوشـیدن دید، فرمود: این گونه ندوش! برای بچه او نـیز سـهمی بگذار.۳۷

منع از شکار شبانه‌ پرنده‌ و جوجه هایش و نهی از حمله به آن ها در وقت خواب

رسول خدا(صلی الله علیه وآله) در این بـاره مـی فـرماید: شبانگاهان جوجه را از آشیانه اش بیرون‌ نیاورید‌، و پرنده را هنگام خوابش برای سـر بریدن، از لانه بیرون نیاورید تا صبح شود. مردی سؤال کرد که هنگام خوابش چه وقتی است؟ آن‌ حضرت‌ فـرمود: شـب، هـنگام خواب اوست‌. بنابراین‌، شبانه به سراغش نروید تا صبح شود. و هـمین طـور بچّه های کوچک پرندگان را که هنوز پر در نیاورده و نمی توانند پرواز نمایند، از‌ لانه‌ شان در نیاورید و شکار‌ نکنید‌! بـگذارید تـا هـر زمان که قدرت پرواز پیدا کردند، آن وقت تیر و کمانتان را برای شکار آن ها بـردارید.۳۸

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۴۸)


پیـامبراعظم (صـلی الله علیه وآله) فرمود: در میان اقوام گذشته‌، مردی‌ لانه پرنده ای را پیدا کرده بود و هرگاه آن پرنده، جـوجه دار مـی شـد آن ها را می گرفت و می برد. آن پرنده (مادر) از کاری که بر سرش می‌ آمد‌، بـه خـدای‌ تعالی شکایت کرد؛ خدای متعال به او الهام نمود که اگر آن مرد برگشت، او را هـلاک‌ خـواهم کـرد.۳۹

ابن مسعود می گوید: نزد رسول خدا بودیم‌ که‌ مردی‌ وارد جنگلی شده و تخم پرنـده ای را بـا خود آورد. پرنده مادر به دنبال ما آمده، بر ‌‌گِرد‌ ما می چرخید و بـال بـال مـی زد. وقتی که پیامبر این صحنه را‌ دید‌، فرمود‌:

کدام یک از شما، این پرنده را آزرده و مصیبت زده کرده است؟ مـرد گـفت: من تخم‌ یا جوجه او را برداشتم. حضرت فرمود: به او رحم کنید و آن را‌ به او رد نـمایید‌! بـه‌ او رد نـمایید!۴۰

هم چنین در همین زمان، مشاهده فرمود که لانه موری را آتش زده اند، فرمود:

چه کسی ایـن لانـه را آتـش زده؟! سزاوار نیست که به آتشْ عذاب‌ دهد، مگر پروردگار آتش.۴۱

در روایت دیـگری از عـامر الرام نقل شده که گفته است: در محضر رسول خدا(صلی الله علیه وآله)نشسته بودیم که در این هنگام مـردی‌ عـبا‌ به دوش آمد، در حالی که چیزی در دست داشت و آن را در گوشه عبایش پیچیده بود. آن مـرد گـفت: ای رسول خدا! چون شما را از دور دیدم، به‌ طـرف‌ تـان آمـدم. در مسیر، از کنار چند درخت انبوه گذشتم کـه صـدای جوجه های پرنده از آن می آمد. رفتم آن ها را گرفتم و در لای عبایم گذاشتم. وقتی‌ چنین‌ کـردم، مـادرشان آمد و بر دور سر من مـی چـرخید؛ من هـم لای عـبا را بـرایش باز کردم و او نیز روی جوجه هایش افـتاد، مـن هم عبا را پیچیده و همه‌ آن‌ ها‌ را با هم آوردم.

رسول‌ خدا‌(صلی‌ الله عـلیه وآله) فـرمود: آن ها را بر زمین بگذار! آن ها را بـر زمین گذاشتم، اما دیـدم

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۴۹)


کـه مادرشان از‌ آن‌ ها‌ جدا نـمی شـود و فرار نمی کند! رسول خدا‌ به‌ همراهانش فرمود: «آیا از رأفت یک مادر جـوجه بـرای جوجه هایش، تعجب می کنید؟!» گـفتند: آری، ای رسـول خـدا! فرمود‌: «قسم‌ بـه‌ آن کـسی که مرا به حـقْ نـبیّ مبعوث نمود، خدا‌ به بندگانش مهربان تر است از مادر این جوجه ها به بـچّه هـایش! ای مرد، آن ها را‌ به‌ همان‌ جایی بـرگردان کـه آورده ای»! من هـم آن هـا را بـرگرداندم‌… .۴۲‌

حقوق حیوان های سـواری بر صاحبشان

در روایت معتبر آمده است که چارپایان سواری، بر صاحبان‌ شان‌ حقوقی‌ دارند، از جـمله: وقـتی پیاده شد، برای او علف بگذارد؛ هـر وقـت‌ از‌ آبـی‌ عـبور کـرد، درنگ کند و آب را بـه او نـشان دهد؛ به صورتش نزند، زیرا‌ تسبیح‌ پروردگار‌ می گوید؛ پشت او را چون مجلس و مبلمان و جایگاه برای سـخنرانی نـکند؛ مـگر در‌ راه‌ خدا؛ بیش از طاقت و توان، بارش نـکند؛ و بـیش از قـدرت و طـاقت، از او‌ سـواری‌ نـگیرد‌ و نخواهد.۴۳

طبق روایت أنس، پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله) فرمود: بر‌ مالک‌ چارپایان واجب است به دلیل حرمت روحی که در حیوان است به آن‌ ها‌ آب‌ و عـلف بدهند.۴۴

هم چنین نقل شده است که پیامبراعظم(صلی الله علیه وآله) درباره‌ اسب‌ ها فرمود: بر پیشانی

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۵۰)


اسب ها خیر نوشته شده، حتی تا روز‌ قیامت‌ و کسی‌ که در راه خدا به آن ها انـفاق نـماید، مانند دست صدقه دهنده ای است‌ که‌ هرگز‌ از صدقه دادن کوتاه نمی آید؛ یعنی دستِ بازی که هیچ گاه‌ بسته‌ نمی شود.۴۵

رسول رحمت(صلی الله علیه وآله) می فرمود: موی پیشانی اسـبان را نـچینید‌، زیرا‌ خیر در آن هاست. موی یال آن ها را مچینید، چون آن‌ ها‌ را گرم می نماید.۴۶ دم آن‌ ها‌ را‌ نچینید کوتاه نکنید زیرا پشه پران آن‌ هاست‌.۴۷ و آن حـضرت بـاز فرمود: خدا و ملائکه اش بر صـاحبان اسـبان، درود می‌ فرستند‌.۴۸ هم چنین ضمن روایت‌ دیگری‌ نیز فرمود‌: کسی‌ که‌ اسبی را برای رضای خدا به‌ استراحتگاهش‌ ببرد و به او آب و علف بدهد و جایش را جارو نـماید، در تـروازی‌ اعمالش‌ در روز قیامت محاسبه مـی شـود‌ و پاداش دارد.۴۹

تمیم‌ دارمی‌ را دیدند که خودش جو‌ اسبش‌ را پاک می کند، به او گفتند: چرا نمی گذاری تا دیگران این‌ کار‌ را بکنند؟

گفت: از پیغمبر اسلام‌ شنیدم‌ که‌ فرمود:

مردی نیست‌ که‌ خودش برای اسـبش جـوها‌ را‌ پاک کند مگر آن که خداوند به هر حبه ای، حسنه ای برایش می‌ نویسد‌.۵۰

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۵۱)


رعایت حقوق حیوانات، هنگام سواری‌ و بارکشی‌ با آن‌ ها‌

پیامبراعظم‌ (صلی الله علیه وآله‌) درباره حیوان های سواری (مَرکب)، دسـتورات ویـژه ای صادر فـرموده اند، مانند مهربانی کردن با‌ آن‌ ها، نخواستن سرعت بیش از حد‌ توان‌، بار‌ نکردن‌ بیش‌ از حد قـدرت‌ آن‌ ها، عبور ندادن از راه های صعب العبور، پیاده شدن در گردنه هـای سـخت، عـدم تشکیل‌ جلسه‌ و سخنرانی‌ نکردن بر پشت آن ها، بهره منده‌ کردن‌ آن‌ ها‌ از‌ علف‌ زارهای بین راه، نگاه نـداشتن ‌ ‌در زمـین های بی علف، آب و علف دادن به حیوان ها بعد از رسیدن به مقصد و در طول طـریق. گـفتنی اسـت در‌ ادامه به برخی از دستورات آن حضرت در این زمینه اشاره می کنیم.

رسول رحمت، به راکب حـیوان ها می فرمود: به طور ناموزون و نامناسب، بر حیوان ها سوار نشوید‌، و هـنگام‌ سوار شدن، پشت آن هـا را مـجلس خود قرار ندهید؛۵۱ یعنی در حالی که ایستاده اند، هم چنان بر پشت آن ها سوار نشوید و مشغول سخن گفتن باشید‌، بلکه‌ پایین بیایید. پیامبر گرامی اسلام در بیان دیگری نیز فرمود: پشت حـیوان ها را مانند صندلی و کرسی سخنرانی قرار ندهید، آن هنگامی که‌ در‌ کوچه و خیابان با هم صحبت‌ می‌ کنید، زیرا چه بسا مرکوبی که بهتر از راکبش است و بیش تر از او، خدا را ذکر می نماید.۵۲

سـفارش هـمیشگی آن جناب‌ این‌ بود که می فرمودند‌: پشتِ‌ رهواران (مرکبان) را هم چون منبر سخنرانی قرار ندهید! خداوند آن ها را برای شما تسخیر کرده تا شما را در راه های سخت به منزل برساند. [پیاده شـوید و]‌ بـر‌ روی زمین، با هم سخن بگویید.۵۳

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۵۲)


هم چنین در دستور دیگری خطاب به راکب حیوان ها، فرمود: در حق این حیوانات زبان بسته، از عذاب خدا بترسید؛ بر سواری‌ آن‌ ها، به‌ طـور شـایسته ای سوار گردید و حلال آن را نیز به گونه ای شایسته بخورید! و ذبح کنید. چاقِ‌ آن ها را بخورید.۵۴

هم چنین در سفارشی دیگر، در‌ باره‌ کیفیت‌ راه و مسیر حیوان ها فرمود: هرگاه یکی از شما بر حیوانی سـوار شـد، آن را از راه ‌‌هـای‌ هموار و آسان ببرد، و آن را به راه هـای دشـوار و سـخت نکشاند!۵۵ نیز‌ در‌ روایتی‌ دیگر فرمود:

کسی که در گردنه (سربالایی) از رهوار (مَرکب) خود پیاده شود و پشت سر‌ آن راه برود، همچون کسی است کـه بـنده ای را در راه خـدا‌ آزاد کرده باشد.۵۶‌

طبق‌ گزارش جابر، آن حضرت(صلی الله عـلیه وآله) از سـوار شدن سه نفره بر یک حیوان، نهی فرمود.۵۷ ضمن حدیث دیگری نیز فرمود: سه نفری بر یک حیوان، سـوار نـشوید‌، زیـرا در این صورت، یکی از آنان لعن شده است، و آن، نفر جلویی مـی باشد.۵۸

پیامبراعظم (صلی الله علیه وآله) درباره کیفیت بار کردن حیوان، فرمود: بار حیوانات را عقب‌ تر‌ بگذارید، زیرا اگر جـلو بـاشد، بـه دلیل فاصله نزدیک دستانشان که مانع از راه رفتن در صورت سنگینی بار اسـت و نـیز محکم بودن پایشان نمی توانند خوب راه بروند.۵۹‌

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۵۳)


؛ آن‌ پیامبر مهربان، درباره کیفیت راه بردن حیوان ها در مـسیر سـفر مـی فرمود:هرگاه هنگام سفر از سرزمین سر سبزی که علف خوب دارد، عبور مـی کـنید، شـتران را‌ از‌ زمین، بهره مند سازید (و بگذارید که حیوانات بچرند و سیر شوند)، اما وقتی از سرزمین بـی آب و عـلفی عـبور می کنید، توقف ننمایید و با سرعت خود را به سرزمین خوبی‌ (سرسبزی‌) برسانید‌.۶۰

پیامبراعظم(صـلی الله عـلیه‌ وآله‌) در‌ مورد مدارا و مهربانی کردن با حیوانات، فرمود:

خدا، مدارا کردن را دوست دارد و بـر انـجام آن کـمک می کند. پس هر‌ گاه‌ بر‌ چارپایان لاغر سوار شدید، آن ها را در‌ منزل‌ هایشان فرود آوریـد! اگـر زمین خشک و بی گیاه بود، با شتاب از آن بگذرید، و اگر سر سبز و پر علف‌ بـود‌، آنـ‌ هـا در آن جا استراحت دهید.

و فـرمـود:

هر زمانی که‌ مسافرت کردید و مرکوب شما، حیوان بود، بعد از آن کـه از حـیوان پیاده شدید، اولین کاری که می‌ کنید‌ آب‌ و علف دادن به آن حیوان اسـت.۶۱

پیـامبر خـاتم (صلی الله‌ علیه‌ وآله)، در بیانی ظریف که حاکی از نهایت رحمت و رأفت اوست، فرمود:

اگر از شما بـه‌ خـاطر‌ آنـ‌ چه بر سر حیوانات آورده اید، چشم پوشی شود، به یقین بسیاری‌ از‌ لغـزش‌ هـای شما آمرزیده می شود.۶۲

رسول خدا (صلی الله علیه وآله) از جایی‌ می‌ گذشت‌، شتری را دید که بر در مـنزل، دسـتش بسته شده است، بدون آن که‌ آب‌ و علفی، جلو آن گذاشته باشند! آن پیغمبر رحـمت فـرمود:

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۵۴)


أینَ صاحِبُ هذِهِ الراحِلَه؟ ألا‌ تَتَّقِی‌ اللهَ‌ فِیها؟؛ صاحب ایـن حـیوان کجاست؟ آیـااز عذاب الهی نمی ترسی به خاطر ایـن رفـتاری که با‌ این‌ حیوان کرده ای؟! یا آب و علف او را تدارک ببین و برایش مهیا کن، و یـا‌ آنـ‌ را‌ آزاد گردان تا خودش چیزی بـرای خـوردنش بیابد.۶۳

پیـامبر اسـلام و نـهی از به جان‌ هم‌ انداختن و داغ کردن حـیوانات

پیـامبراعظم (صلی الله علیه وآله) توصیه ها و رهنمودهایی‌ نیز‌ در‌ نهی از به جانِ هم انداختن حـیوانات، داغ کـردن آن ها و حمل بار به صورت‌ نـامناسب‌ بر‌ پشت آن ها، ایـراد فـرموده است که نمونه هایی از آن هـا‌ را‌ در ادامـه می آوریم.

ابن عباس می گوید: رسول رحمت (صلی الله علیه وآله) از به‌ جنگ‌ انـداختن حـیوان ها و پرندگان نهی فرمود، هـمان طـور کـه رسم مردم اسـت‌ کـه‌ قوچ و خروس و غیره را بـه جـان هم‌ می‌ اندازند‌،۶۴ البته مگر برانگیختن سگ برای شکار‌ باشد‌.۶۵

در روایتی دیگر فرمود:

خـدای تـعالی لعن نموده کسی را که حیوان‌ هـا‌ را بـه جان هـم مـی‌ انـدازد‌ تا باهم‌ بـجنگند‌.۶۶‌

بـنابر روایات متعددی، پیامبر رحمت (صلی‌ الله‌ علیه وآله) حتی از داغ کردن صورت حیوان ها نهی کرده۶۷‌ و نـیز‌ فـرمود:

به صورت حیوانات نزنید، چون‌ هـر مـوجودی، تـسبیح گـویِ‌ خـداست‌. صورت آن ها

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۵۵)


را داغـ‌ نـنمایید‌، زیرا چه بسیارند مرکوب هایی که از راکبشان بهترند و بیش تر مطیع خدایند‌ و بیش‌ (از کسی که بـر آنـ‌ هـا‌ سوار‌ است) خدا را‌ یاد‌ می کنند!۶۸

نـوشته‌ انـد‌ کـه شـتر حـکم بـن حارث از جا بر نمی خاست و او نیز آن را‌ می‌ زد. پیامبر به او فرمود: شتر‌ را‌ نزن! و به‌ شتر‌ گفت‌: «حُلْ حُلْ»! شتر از‌ جا برخاست.۶۹

سواده بن ربیع نزد پیامبر(صلی الله عـلیه وآله) آمد. حضرت، چند‌ شتر‌ به او بخشید و فرمود:

وقتی پیش‌ اهل‌ خود‌ رفتی‌، به‌ ایشان امر کن‌ تا‌ غذای چارپایان را خوب بدهند،و ناخن ها را بگیرند تا هنگام دوشیدن، پستان آن ها را‌ خـراش‌ نـدهند‌ وزخم ننمایند.۷۰

حقوق حیوان ها از‌ دیدگاه‌ اسلام‌ و حقوق‌ بشر‌ در‌ غرب

اکنون که دیدیم پیغمبر اسلام هم در بُعد نظری و هم عملی، درباره حیوانات و حقوق آن ها اوامر و نواهی خاصی دارد، این دو مـکتب را بـا هم‌ مقایسه کنیم؛ یعنی حقوق حیوان را در نظر پیامبراعظم با حقوق بشر در مکتب غرب.

آیا پیامبری که چنان دستوراتی که گذشت درباره حیوانات مـی دهـد و از کشتن پرنده و آزردن‌ جوجه‌ آن جـلوگیری مـی کند و از آتش زدن لانه موری نهی می نماید و ناراحت می شود، تروریست است؟ اما غربیان مدعیِ حقوق بشر که انسان ها را

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۵۶)


قتل عام می کنند‌ و خـانه‌ و کـاشانه آنان را به آتش مـی کـشند و ویران می کنند، ضد تروریست و مدافع حقوق بشر؟! پیامبر اسلام از به بند کشیدن و اسارت گرفتن یک‌ سگ‌ و جوجه یک پرنده نهی می‌ کند‌ و جوجه اسیر شده را رها می کند، اما غـربیان مـدعی فراپست مدرن، بشر را عریان کرده به بند می کَشند و با تیر می کُشند‌؛ دست‌ و پای او را بسته‌ و سگ‌ های درنده را به جان او می اندازند و با نیزه و چکمه آهنین بر صورت او می کـوبند! پیـغمبر اسلام، قـاتل یک گنجشک را به پای میز محاکمه آخرت می کشاند‌، در‌ صورتی که غربیان مدعی دموکراسی، کشورها و انسان ها را بـه جان هم انداخته و آنان را به خاک و خون می کشند!

انسان از بـیان گـوشه ای از رفـتار غرب مدعی حقوق‌ بشر‌ شرم دارد‌! گوشه ای از رفتار آنان را با مادر و نوزادش، در افغانستان، عراق، بوسنی، لبنان، فلسطین و…دیـدیم! ‌ ‌دیـدیم‌ که در فلسطین، پسر بچه را در آغوشِ پدرش به رگبارِ‌ حقوق‌ بشر‌ غربی بستند، به گـونه ای کـه هـر چه پدر آن بچه، دستش را در جلو تیرها می ‌‌گذاشت‌ تا به فرزندش نخورند، فایده نداشت. و آن کودک مـعصوم در آغوش پدرش، حق‌ حیات‌ را‌ به غرب داد و خودش از دنیا رفت! این، یک حرف از هزاران بـود و مجملی از‌ مفصل! اما رسـول رحـمت، از تیر اندازی به مرغی که او را بسته‌ بودند و به آن تیر‌ می‌ انداختند، نهی فرمود و عاملان آن را لعن نمود.

پیامبر ما، از تخریب لانه مور و آتش زدن حیوانات و آشیانه آن ها منع می کند، در صورتی که مـدعیان حقوق بشر غربی، شهرها‌ را با تمام موجوداتش تخریب می کنند؛ از انسان تا حیوان، از زن تا مرد، از پسر تا دختر، از کوچک تا بزرگ و… همه را با خاک، یکسان کرده و در خون‌ خود‌ می غلطانند. نـمونه آن را امـریکا و هم پیمانانش در هیروشیما و ناکازاکی ژاپن، در زندان های گوانتانامو، ابوغریب، قانا، کپر قاسم، دیر یاسین، صبرا و شتیلا، افغانستان، عراق و… به نمایش گذاشتند!

رسول‌ رحمت‌ (صلی الله علیه وآله)، آب وضویش را به حیوان (گربه) تشنه داد تـا او از تـشنگی نجات یابد و نیز برای سیراب کردن حیوانات تشنه، وعده پاداش داد و تبلیغ و تشویق‌ فرمود‌، اما مدعیان حقوق بشر چه طور؟! آری، اینان هم نه تنها خودشان به بشر کمک نمی کنند، بلکه از ارسـال کـمک های انسان دوستانه دیگران هم جلوگیری

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۵۷)


می کنند!۷۱‌ از‌ رسیدن‌ انسانی به بیمارستان، که به‌ دست‌ خودشان‌ زخمی شده است جلوگیری می نمایند! افزون بر همه این ها، پس از آن که انـسان هـا را بـه خاک و خون‌ کشیدند‌، کلیه‌ و قـلب و اعـضایش را بـریده و به تاراج و تجارت می‌ برند‌! عجب حقوقی و عجیب مدعیان حقوق بشری!

لکه های ننگینِ دامنِ آنان از شهر خویش فراتر رفته و از دور، نـمایان‌ اسـت‌. نـمونه‌ آن، تجاوز دسته جمعی نیروهای اشغال گر امریکا و مـتحدانش بـه‌ زنان و دختران ژاپن و محمودیه عراق و… است! تجاوز به زنان از سوی این مدعیان، بیش از آن است که‌ در‌ وهم‌ بگنجد! طبق اعلامیه مـجمع عـمومی سـازمان ملل در دسامبر ۱۹۹۳ که‌ به‌ احصای خشونت علیه زنان پرداخته، فـهرست آن تجاوزها، چنین است:

۱٫ خشونت فیزیکی، جنسی یا روانی، چه‌ در‌ داخل‌ و چه در داخل خانواده هاو چه در جامعه که شـامل ضـربات مـنجر‌ به‌ جرح‌، بدرفتاری های جنسی نسبتبه کودکان و جنس مؤنث، خشونت نـسبت بـه اموال زن، خشونت های‌ زناشویی‌ و…،۲٫ خشونت‌ های غیر زناشویی، ۳٫ خشونت های مربوط به بهره کشی، ۴٫ آزار جنسی و…، ۵٫ قـوادی، ۶٫ روسـپی گـری‌، ۷٫ خشونت‌ های ناشی از اعمال حاکمیت دولت… .۷۲

نتایج یک مطالعه میدانی در کانادا‌ حاکی‌ اسـت‌ کـه:

در کـانادا بر روی یک نمونه ۴۲۰ نفری زنان نشان داد که ۴۵‌ % آن‌ ها حداقل یک تجربه ناخواسته، قـبل از شـانزده سـالگی داشته اند و ۵۱ % هم‌ بیان‌ کرده‌ اند که قربانی آدم ربایی شده اند. در ۲۵ % موارد، زنان قـربانی کـه دچار بدرفتاری‌ شده‌ اند، از سوی مردان مورد بحث به مرگ هم تهدید شـده انـد‌».۷۳‌

ایـن‌ تجاوز به حقوق زنان در کشورهای غربی و اروپایی صورت گرفته است؛ تازه این آمار، مـربوط‌ بـه‌ بیش‌ از یک دهه گذشته می باشد و اگر الان آمار بگیرند و با جوامع‌ آماری‌ جـدید، مـانند آن چـه آنان در افغانستان، عراق و… مرتکب شده اند و می شوند، آن را پردازش‌ کنند‌، آبرو و حیثیتی برای غرب نـمی مـاند.

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۵۸)


خشونت هایی که در جریان جنگ‌ ها‌ رخ داده و می دهد، بسیار رواج دارد‌ و عجیب‌ است‌. «طـبق یـک بـررسی که توسط اتحاده اروپا‌ صورت‌ گرفته است، بیست هزار زن در بوسنی در یک ماه، مورد خشونت صرب‌ هـا‌ قـرار گـرفتند [و هشت هزار‌ نفر‌ از مسلمانان‌ را‌ کشتند‌ تا نسلشان را براندازند]؛…

در کاناندا‌، ۶۲‌ % زنان از سوی شـوهرانشان مـورد بدترین رفتارها قرار گرفته اند… در مکزیکو‌، تحقیقی‌ که روی ۳۴۲ نفر از زنان‌ صورت گرفت، ۲۰% زنان‌ کتک‌ خورده، از ضـربه نـاحیه شکم‌، دچار‌ سقط جنین یا دردهای مزمن شده اند. مطالعه در مورد سـلامتی زنـان دچار‌ خشونت‌ در بعضی از کشورهای دیگر‌ به‌ شـرح‌ زیـر اسـت:

در‌ ایالات‌ متحده امریکا، یک پنجم‌ زنان‌ بـزرگسال قـربانی خشونت و تجاوز شده اند؛

در پرو ۷۰ % جرایمی که به پلیس اعلام‌ شده‌ است، مربوط بـه زنـانی است که‌ توسط‌ شوهرانشان بـه‌ شـدت‌ کتک‌ خـورده انـد؛

در نـروژ‌ ۲۵ % زنانی که دچار امراض زنان شـده انـد، متحمل آزار و خشونت های شریک جنسی شان‌ شده‌ اند.

بر اساس تحقیقی کـه در‌ امـریکا‌ در‌ مورد‌ خشونت‌ های خانوادگی صورت‌ گـرفته‌، ریشه خشونت ها را اعـتقادات و فـرهنگ اعلام کرده اند؛ زنی کـه بـرنده جایزه نوبل در صلح‌ بود‌، در‌ تفسیر رفتار شوهرش می گوید:

او شوهر‌ خوبی‌ است‌، چـون‌ فـقط‌ هفته‌ ای یک بار مرا کـتک مـی زنـد». «شوهر قبلی، هـمچون وزنـه ای، تمام عصرها بالای سـرم بـود، طوری که هر لحظه آرزوی مرگ می کردم؛ یک روز‌ که موفق شدم به طبقه هـمکف (جـایی که دخترم آن جا بود و از من کـمک خـواست) بروم، شـوهرم بـا چـاقو به سمت من حـمله ور شد، آن قدر شدید که‌ تیزی‌ چاقو در تمام ناحیه شکمم فرو رفت. او مرا از حس بینایی و چـشایی مـحروم کرده است. از این که خانواده ام را بـبینم مـعذورم و از فـرزندانم دور افـتاده امـ‌. این‌ شخص کـه خـواست نامش فاش نشود، در مقابل یک گروه مطالعه خشونت علیه زنان در امریکا شهادت داد. او یکی از هزاران قربانیِ‌ خـشونت‌ اسـت کـه باید با نشانه‌ های‌ فراوان روی بدنش و تـرس جـاویدان، زنـدگی کـند.۷۴

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۵۹)


امـا اسـلام، زن را گُلی خوشبو معرفی می کند، نه قهرمان: «الـمرأه ریـحانه، لـیست بـقهرمانـه».۷۵‌

پیغمبر‌ اسلام، از سیلی زدن‌ به‌ صورت اسب و اخته کردن آن، خراش زدن صورت الاغ و داغ کردنِ صورت حیوان ها جـلوگیری می نماید و داغ کننده را مورد لعن خود و خدا قرار می دهد، در صورتی که‌ مدعیان‌ حقوق بشر، کارهایی با بشر مظلوم می کنند که اسلام آن ها را نه در حق انسان، بلکه در حق حـیوان هـم روا نمی دارد، حتی از بیان آن هم‌ شرم‌ دارد! مگر‌ ندیدیم که نیروهای امریکا و همراهانش در زمان تجاوز به سومالی چه کردند! یکی از هزاران کارشان این‌ بود که مخالفان شان را در آن کشور می گرفتند و بـر‌ بـالای‌ آتش‌ قرار می دادند.۷۶

رسول رحمت (صلی الله علیه وآله) از «مُثله کردن» و «اخته نمودن» حیوانات نهی ‌‌فرموده‌ و عاملان این اعمال را لعنت کرده است، اما مـدعیان حـقوق بشر، بشر را‌ مُثله‌ می‌ کـنند. گـزارش ها حاکی است که در عراق، اعضای بدن افرادی که به دست اشغال‌ گران انگلیسی و امریکایی، زخمی و کشته شده اند، به وسیله پزشکانی که در مـیان‌ نـیروهای اشغال گر وجود‌ دارنـد‌ بـه امریکا فرستاده می شود تا در آن کشور، تجارت شود! این است معنای بشر دوستی و دموکراسی و حقوق بشر؟! آیا اینان تروریست نیستند، اما پیامبری که مثله کنندگان حیوان را هم لعن‌ فرموده، تروریست است؟!

پیـامبر اسـلام، از گرفتن پرِ کاهی از دهان مورچه منع می کند، چه رسد به کشتن آن، در حالی که مدعیان حق بشر، تمام انسان های جوامع ضعیف را‌ زیر‌ پا لِه می کنند، ذخایر و منابع آنان را به غارت مـی بـرند و به مـنابع دیگر ملت ها چشم دوخته و چنگ و دندان تیز می کنند و نشان می دهند!

خاتم خوبان و پیغمبراسلام‌ بـا‌ دست خود حیوان را نوازش می دهد و برای فراهم کردن لوازم رفاه آن هـا، سـفارش مـی کند، در حالی که مدعیان حقوق بشر، با دست خود و دیگران انسان ها‌ را‌ شکنجه می دهند و از کمک هـای ‌ ‌بـشردوستانه دیگران نیز

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۶۰)


جلوگیری می نمایند و تهدید به تحریم! از رسیدن کمک به محرومان و مـحتاجان بـشر، جـلوگیری می کنند!

رسول رحمت، از تیز‌ کردن‌ چاقو‌ در حضور و جلو چشم حیوان‌ و نیز‌ از‌ سر بریدن حـیوانی در مقابل حیوان دیگر نهی می کند، در صورتی که مدعیان حقوق بشر غربی، بـچه را در مقابل‌ چشمان‌ پدر‌ و مادرش سـر مـی برند و شکنجه می دهند؛ دیگر‌ بی‌ شرمی ها بماند!

پیامبر رحمت، از شکار کردن در ایام تولیدِ مثل، نهی می فرماید، اما مدعیان حقوق بشر‌، به‌ حریم‌ و حرمِ مردم هجوم برده و آدم و بنی آدم را شـکار می‌ نمایند! محفل عروسی شان را به مجلس عزا تبدیل می کنند و چه بارها و فشارهای فوق طاقت را که‌ بر‌ بشر‌ بار نمی کنند!

پیغمبر مهربان اسلام، از بیرون کشیدن پرنده هنگام‌ شب‌ از آشـیانه و لانـه اش نهی نمود، هم چنان که امر می فرمود تا پرندگان پَر در‌ نیاورده‌ اند‌، به سراغ آن ها نروند و هرگز نباید شبانه خواب را بر آن‌ ها‌ و مادرانشان‌ حرام کرد و نباید بین آن ها و مـادرانشان جـدایی انداخت و نباید با این کار، مادرانشان‌ را‌ حیران‌ ساخت. ایشان، از ربودن بچه پرندگان به دست شکارچیان نهی فرمودند، در صورتی که‌ مدعیان‌ انسان دوستی، افراد را شبانه از خانه اش می ربایند و ناپدید و نـابود مـی‌ سازند‌! امثالِ‌ امام موسی صدرها، کجایند؟! تصویب ترورهای دولتی و آدم ربایی ها چرا؟! قانونی کردنِ شکنجه های وحشیانه‌ به‌ وسیله مدعیان حقوق بشر(شیطان بزرگ) چرا؟!

پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) از‌ کشتن‌ قورباغه‌ نـهی فـرموده اسـت و جریمه و کفاره کشتن آن را یک گـوسفند قـرار داده اسـت. اما مدعیان‌ حقوق‌ و حیات بشر، برای کشتن بشر و رهبرانش، شاخ و شانه کشیده و نیروهای مخفی را‌ مزدور‌ می‌ گیرند؛ به قاتلانی که یـک یـا چـند شهر پر از انسان های غیر نظامی و بی‌ دفاع‌ را‌ بـا بـمب های هسته ای می سوزانند و می کشند، مدال افتخار می‌ دهند‌؛ یعنی نه تنها جریمه نمی کنند، بلکه جایزه جـنایت کـاری نـیز می دهند؛ ناکازاکی و هیروشیما را‌ فراموش‌ نکرده ایم!

رسول رحمت، بـرای نهی از کشتن مورچه، دستور خاص داده‌ تا‌ مورچه ها را نکشند و اموالشان را به‌ یغما‌ نبرند‌، علاوه بر این، فـرمان داده کـه نـصف‌ شب‌ به بعد،

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۶۱)


کمتر بیرون بروید، چون برخی موجودات و حشرات، شـبانه بـیرون می آیند‌ و ممکن‌ است در زیر دست و پای‌ شما‌ کشته شوند‌، اما‌ غرب‌ چه می کند! در روز روشـن‌ تـرور‌! در روز روشـن، تروریست مخفی می فرستد، آن هم برای بشر نه‌ حیوان‌!

با این وصـف، آیـا چـنان پیامبری‌ که درباره حیوانات چنان‌ دستوراتی‌ داده و خود عمل کرده و آن‌ قوانین‌ را خود با دسـت خـویش اجـرا نموده، تروریست است یا مدعیان دروغین حقوق‌ بشر؟

نتیجه‌ گیری

آن چه از سخن‌ و سیره‌ پیامبراعظم‌ (صـلی الله عـلیه‌ وآله‌) در مورد اهمیت حمایت‌ از‌ حقوق حیوان ها گذشت، جلوه ای از رحمت و عطوفت او، حتی بـه حـیوانات اسـت‌. از‌ این مجمل، مفصل بخوانیم که ارزش‌ انسان‌ از نظر‌ او‌ چه‌ گونه است! و این ها‌ نـشان مـی دهد که اتهام خشونت به آن حضرت، اتهامی کاملا بی اساس است.

رسول‌ رحـمتی‌ کـه از آتـش زدن لانه موریانه‌ و به‌ تاراج‌ بردن‌ اموال‌ و دست رنج مورچه‌ نهی‌ فرموده و برای کشنده یک قـورباغه، جـریمه قرار داده، چنین رسولی، چه گونه دستور آزار و اذیت و کشتار‌ انسان‌ ها‌ را می دهـد؛ هـر گـز چنین نبوده‌ و نیست‌. نام‌ او‌، نام‌ جمله‌ انبیاست و خاتمِ ایشان. نه تنها هر چه خوبان جـهان دارد، وی یـک جـا دارد، بلکه بیش تر از تمام خوبان، خوبی دارد، به گونه ای که واصف‌ او، خالق عـالم مـی شود و با القابی مانند «نبی رحمت»، «دلسوزِ مردم»، «رحمت برای جهانیان»، دارای «خُلق عظیم» «رؤف و رحیم»، «دل نرم و مـهربان و خـوش اخلاق»، «رحمت برای تمام مردم»، «بهترین‌ الگوی‌ نظری و عملی» معرفی کرده و از ایـشان یـاد فرموده است.

کتاب نامه

۱٫ قرآن کریم.

۲٫ نـهج البـلاغه.

۳٫ ابـن اثیر، اسدالغابه، تهران، انتشارات اسماعیلیان، [بی تـا].

۴٫ ابـن سعد، محمد، الطبقات الکبری، لبنان‌ بیروت‌، انتشارات دار صادر، [بی تا].

۵٫ ابن حنبل، احـمد، مـسند احمد، لبنان بیروت، انتشارات دار صـادر، [بـی تا].

تاریخ اسلام در آینه پژوهش » پاییز ۱۳۸۵ – شماره ۱۱ (صفحه ۶۲)


۶٫ احـسایی، ابـی جـمهور، عوالی الئالی العزیزیه‌ فی‌ الاحادیث الدینیه، تـحقیق سـید مرعشی‌ و شیخ‌ مجتبی عراقی، چاپ اول: قم، مطبعه سیدالشهداء، ۱۴۰۳ ق .

۷٫ بیهقی، احمد، السنن الکـبری، لبـنان بیروت، انتشارات دارالفکر، [بی تا].

۸٫ جـبلی عاملی، شهید زین الدیـن، روضـه‌ البهیه‌ فی شرح لعمه الدمـشقیه‌، چـاپ‌ هفتم: قم، دفتر تبلیغات اسلامی، نشر مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۳۷۲٫

۹٫ جوزیه، شمس الدین مـحمد، الطـبّ النبویّ، بیروت، دارالوفاق، [بی تـا].

۱۰٫ حـرعاملی، شـیخ محمد، وسایل الشـیعه، بـیروت، دار احیاء التراث‌، افست‌ عـلمیه قـم، ۱۳۴۶٫

۱۱٫ ــــــــــــــــــــ:؛ وسائل الشیعه، چاپ دوم: قم، چاپ مهر، مؤسسه آل البیت، ۱۴۱۴ ق.

۱۲٫ ــــــــــــــــــــ: فصول المهمه فی اصول الائمه، تـحقیق مـحمد قائینی، چاپ اول: قم، چاپ‌ نگین‌، نـاشر مـؤسسه‌ معارف اسـلامی امـام رضـا (علیه السلام)، ۱۴۱۸ ق.

۱۳٫ حرانی، ابـی محمد حسن، تحف العقول عن آل الرسول‌، ترجمه محمد باقر کمره ای، تصحیح علی اکبر غفاری، چـاپ هـفتم‌: تهران‌، انتشارات‌ کتابچی، ۱۳۷۹٫

۱۴٫ دُمِیْرِیْ، شیخ کـمال الدیـن، حـیاه الحـیوان الکـبری، لبنان بیروت، انـتشارات دارالفـکر، [بی تا].

۱۵‌. ‌‌صالحی‌ شامی، محمد بن یوسف، سبل الرشاد فی سیره خیر العباد، تحقیق شیخ عـادل‌ احـمد‌ عـبدالموجود‌، چاپ اول: لبنان بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۴ ق.

۱۶٫ کتانی، سـید مـحمد عـبدالحی، نـظام الحـکمومه النـبویه‌(المسمی التراتیب الأداریه)، تحقیق عبدالله خالدی، چاپ دوم: لبنان بیروت، شرکه دارالارقم، [بی‌ تا].

۱۷٫ متقی هندی‌، علاءالدین‌، کنزالعمال، بیروت، انتشارات مؤسسه الرساله، ۱۴۰۹ق.

۱۸٫ بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح بـخاری، لبنان بیروت، دارالفکر، افست دارالطباعه العامر باستانبول، ۱۴۰۱ ق.

۱۹٫ نوری، حسین، «جامعیت اسلام» چاپ شده در: مجموعه مقالات‌ خاتم پیامبران، تهران، انتشارات حسینیه ارشاد، ۱۳۴۸٫

۲۰٫ سایت بازتاب، (دیدار دکتر احمدی نژاد با آیت اللّه جـوادی آمـلی)، دی ماه ۱۳۸۴٫

۲۱٫ صدوق، محمد بن علی بن بابویه قمی، المقنع‌، قم‌، انتشارات الهادی، ۱۴۱۵ق.

۲۲٫ محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، ترجمه حمید رضا شیخی، چاپ دوم: قم، انتشارات مؤسسه دارالحدیث، ۱۳۷۹٫

۲۳٫ مجلسی، محمدباقر، بـحار الانـوار، چاپ دوم: لبنان بیروت‌، مؤسسه‌ الوفاء، ۱۴۰۳ق.

۲۴٫ «سیاحت غرب»، ماهنامه مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، سال سوم، شماره سی و پنجم، ۱۳۸۵٫

۲۵٫ هیثمی، نورالدین، مجمع الزوائد و مـنبع الفـوائد، لبنان بیروت، انتشارات دارالکتب‌ العـلمیه‌ الطـبعه، ۱۴۰۸ق.

شبکه بین المللی مطالعات ادیان

اینفورس (شبکه بین المللی مطالعات ادیان)،‌ بخشی از یک مجموعه فعالیت های فرهنگی است که توسط یک گروه جهادی مجازی انجام می شود. این گروه  بدون مرز، متشکل از اساتید، طلاب، دانشجویان و کلیه داوطلبان باایمان و دغدغه مندی است که علاقمند به فعالیت علمی جهادی در عرصه جنگ نرم هستند. شما هم می توانید یکی از اعضای این گروه باشید(اینجا کلیک کنید). فعالیت های سایت زیر نظر سید محمد رضا طباطبایی، مدرس ادیان و کارشناس صدا و سیماست. موضوعات سایت نیز در زمینه سیر مطالعاتی با رویکرد تقویت بنیه های اعتقادی و پاسخ به شبهات است.

0 0 رای ها
شما هم امتیاز بدهید..
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظر
بازخورد (Feedback) های اینلاین
View all comments
دکمه بازگشت به بالا
0
افکار شما را دوست دارم، لطفا نظر دهیدx
()
x