مطالعات متفرقه (خارج از سیر مطالعاتی)
هن الگویِ پرورشِ شخصیّت‌های اساطیری توسّط حیوانات و موجودات اسطوره ای (در حماسه‌ها و روایات ایرانی و غیر ایرانی)
|
مقاله ۷، دوره ۱۱، شماره ۱۹، پاییز و زمستان ۱۳۹۴، صفحه ۱۷۹-۱۹۶ http://jpnfa.riau.ac.ir/article_133_fa912edc76d9fa7293100372406c7c17.pdf |
|
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |
| نویسندگان | |
| نرگس محمّدی بدر۱ ؛ یحیا نورالدّینی اقدم۲ | |
| ۱استادیار زبان و ادبیات فارسی دانش‌گاه پیام‌نور. مسؤول مکاتبات | |
| ۲دانش‌جوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانش‌گاه پیام‌نور | |
| چکیده | |
| در میان کهـن الگوهای اساطیری ـ با وجودِ تمام پیچیدگی‌ها و گوناگونی ـ نوعی هم‌خوانی و نزدیکی در بُن‌مایه‌های اصلی دیده می‌شود که بررسی تطبیقیِ این روایات را ممکن می‌کند. در میان این کهن‌الگوها، موضوع پرورشِ برخی از شخصیّت‌های اساطیری توسّط حیوانات و موجوداتِ اسطوره‌ای، جای‌گاه و اهمّیّتی ویژه دارد. بررسیِ دقیق روایات اساطیری، مشخّص می‌سازد که در آغاز، انسان و حیوانات با هم و چون هم می‌زیستند و چه بسا بسیاری از خدایانِ نخستین، سرشتی انسانی ـ حیوانی داشته‌اند. در این میان، در بسیاری از روایات، انسان‌ها و پرسوناژهای اسطوره‌ای، توسّط برخی حیواناتِ برگزیده، پرورش یافته‌اند و در اثر همین پرورندگی، سرشتِ نیک یا بدِ آن حیوانات، در زندگیِ مادّیِ پرورش یافتگانِ آن‌ها، ظهور و بروز کرده است. گستردگیِ این روایات تا به حدّی است که تشابهاتِ آن را از اساطیر شرقِ دور تا اسطوره‌های غربی شاهد هستیم. در این میان تکوین شخصیّت افراد به واسطه تأثیر پردامنه حیوانات پراهمّیّت است. موضوعِ مقاله حاضر اگرچه به شکلِ محدود، در کتاب‌هایی هم‌چون «فرهنگ اساطیر یونان و رم» در ذیل مداخلِ «پاریس» و «روملوس»، «شاهنامه» در داستان فریدون و زال، «فرهنگِ اساطیرِ یونانی» در داستان پرورشِ اسکندر و نظایرِ آن‌ها، بازتاب یافته و به نقشِ حیوانات در پرورشِ این شخصیّت‌ها اشاره شده است، امّا با احصایی که نگارنده بعمل آورد، اثری دیده نشد که به شکلی مستقل، جوانبِ مختلفِ پرورشِ شخصیّت‌های اساطیری توسّطِ حیوانات را در اساطیرِ مللِ مختلف بررسی کند. پژوهـش حاضر، با درکِ چنین ضرورتی، در پی آن است تا با نگرشی تطبیقی، این روایاتِ اسطوره‌ای را بررسی کند. |
|
| کلیدواژه ها | |
| اسطوره ـ حیوانات ـ پرورش دادن ـ شخصیت‌های اساطیری (زال؛ فریدون؛ اسکندر و…) |
