بررسی تخریج و صدور حدیث یکونُ بَعْدِی اثْنَاعَشَرَ خَلِیفَهً در منابع اهل سنت (۲۴ ص)

بررسی تخریج و صدور حدیث یکونُ بَعْدِی اثْنَاعَشَرَ خَلِیفَهً در منابع اهل سنت

نویسندگان: محمود کریمی، رحیم امرایی
دوفصلنامه علمی – پژوهشی حدیث پژوهی، سال هشتم، شماره شانزدهم، پاییز و زمستان ۱۳۹۵، ص ۷ -۳۰

دانلود مقاله به فرمت pdf

چکیده:

حدیث «یکونُ بَعْدِی اثْنَاعَشَرَ خَلِیفَهً» از احادیث شاخص در بحث خلافت پیامبر (ص) است که بر جانشینی و امامت ائمۀ شیعه دلالت دارد و در پرتو این روایات، حقانیت اعتقادات امامیه اثبات می‌شود. نقل‌های فراوانی از روایت «اثناعشر خلیفه» در منابع اهل سنت وجو دارد. بیشتر علمای این مذهب در تطبیق حدیث مذکور بر خلفای خود، بر عبارت‌های الحاقی آخر حدیث تکیه کرده‌اند. از شرایط ضروریِ کشف دلالت دقیق این حدیث و نقد توجیهات برخی علمای اهل سنت دربارۀ مفاد آن، روشن نمودن مسئلۀ تخریج، فضای صدور و عبارت‌های الحاقی آن است که مقالۀ حاضر به آن‌ها خواهد پرداخت. از سوی دیگر، دانشمندان اهل سنت با تکیه بر دو عبارت «کلّهم تجتمع علیه الامه» و «کلّهم مِنْ قُرَیشٍ» که در برخی نقل‌های این حدیث یافت می‌شود، بر تفسیر شیعه از «اثناعشر خلیفه» و تطبیق آن بر امامان اهل بیت (ع) اشکال کرده‌اند. ازاین‌رو، در مورد سند و دلالت این دو عبارت نیز می‌بایست پژوهش شایسته‌ای صورت پذیرد. مقالۀ حاضر با بررسی سندی این دو عبارت و دقت در فضای صدور آن‌ها و تفاوت آن با وضعیتِ سندی و فضای صدور اصل حدیث، نشان خواهد داد که این عبارت‌ها از جانب ناقلان به آخر حدیث افزوده شده و تفاسیر ناصوابی با تکیه بر این دو عبارت، از جانب مفسران اهل سنت صورت گرفته است.

واژه‌های کلیدی: اثناعشر خلیفه، اثناعشر امیراً، تخریج حدیث اثناعشر، صدور حدیث اثناعشر، کلّهم مِنْ قُرَیشٍ، مصادیق خلفای اثناعشر.