آلبانی از مهم‌ترین کشورهای منطقه‌ی استراتژیک بالکان و بخشی از پیکر بزرگ جهان اسلام است و به‌دلیل جمعیت هفتاد درصدی مسلمانان، این کشور از نخستین سرزمین‌های اسلامی اروپا محسوب‌می‌شود.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ایران(ایکنا)، آلبانی واقع در جنوب غرب اروپا و ساحل غربی شبه جزیره‌ی بالکان واقع‌شده‌است و آمارها نشان‌می‌دهد که بیش از ۷۰ درصد مسلمان، ۲۰ درصد مسیحی ارتدکس و ۱۰ درصد مسیحی کاتولیک در این کشور زندگی‌می‌کنند و روابط مسالمت‌آمیزی میان پیروان تمامی فرقه‌های دینی این کشور همچون علویون، اهل سنت و مسیحی‌ها دیده‌می‌شود.
دین در آلبانی نقش مهمی در حفظ هویت و حفظ میراث فرهنگی این کشور ایفا‌می‌کند و مسیحیت به‌عنوان نخستین دین آسمانی این منطقه در قرن اول میلادی در این سرزمین گسترش‌یافته‌است، اما وجود مبلغان مذهبی و مهاجران مسلمان از مهم‌ترین عوامل مؤثر در توسعه و گسترش سریع اسلام در میان مردم ایلیری(اجداد آلبانی‌های فعلی) بوده‌است.
طلوع اسلام در آلبانی
براساس منابع تاریخی، یک قرن پیش از هجوم امپراطوری عثمانی به شبه‌جزیره‌ی بالکان، مسلمانان و روحانیون مذهبی با رفت‌و‌آمد به این منطقه و تبلیغ دین اسلام، نقش مهمی در گسترش مفاهیم اسلامی ایفا‌کردند.
سال ۱۹۲۳ میلادی جایگاه ویژه‌ای در تاریخ اسلامی آلبانی دارد؛ چراکه در این سال، نخستین کنگره‌ی اسلامی تشکیل و با استقلال‌یافتن مراکز اسلامی این کشور، مجله‌ی مذهبی «صدای عالی» چاپ و منتشر‌شد.
برخی از محققان، لشگر‌کشی عثمانی‌ها را عامل اساسی ورود اسلام به بالکان دانسته و بر این باورند که با گسترش مفاهیم والای اسلامی همچون نوع‌دوستی، ایثار و فداکاری و برابری همه چیز براساس عشق، عدالت، نظم و تقوا معنا و مفهوم تازه‌ای یافت و اهتمام اسلام به فراگیری و علم‌آموزی سبب‌شد، مردم با دیدگاهی نو به این مکتب آسمانی بنگرند و در مقابل این آیین جدید موضع‌‌گیری نکرده بلکه آن‌را به‌عنوان دینی کامل در تمامی عرصه‌های زندگی داخل‌کنند.
کمیته‌ی مسلمانان آلبانی از مهم‌ترین تشکیلات کنونی به رسمیت‌شناخته‌شده‌ی این کشور محسوب‌می‌شود که با نظارت بر فعالیت‌های مفتیان شهرهای مختلف به امور دینی مسلمانان رسیدگی‌می‌کند و انجمن روشنفکران مسلمان، انجمن اسلامی زنان و سازمان آلبانیایی جوانان مسلمان از دیگر مراکز اسلامی مسلمانان آلبانی است که همواره برای ترویج افکار اسلامی تلاش‌می‌کنند.
حضور فرقه‌های دینی متعدد در آلبانی در بیشتر شهرهای این کشور، منجربه هم‌جواری مساجد، تکایا و کلیساها در کنار یکدیگر شده و نکته‌ی جالب‌توجه، وجود مساجد در میدان‌های اصلی شهرهای مختلف این کشور است.
در ماه مارس سال ۱۹۲۴ میلادی براساس تصمیمات کنگره‌ی اسلامی آلبانی مدرسه‌ی اسلامی«تیرانا» به‌صورت رسمی افتتاح و دوران طلایی رشد و شکوفایی فعالیت‌های اسلامی آغاز‌شد
تعدد فرقه‌های دینی در آلبانی
طریقت‌های علوی از مهم‌ترین پایگاه‌های نشر معارف دینی و مذهبی آلبانی و دارای فرقه‌ها و تکیه‌های مختلفی همچون بکتاشیه، قادریه، سعدیه، رفاعیه و خلوتیه است، پیروان این طریقت با عشق به اهل‌بیت و ائمه‌ی‌اطهار(علیهم‌السلام)، پیوند محکمی با فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانیان دارند.
همچنین «کمال‌الدین رکا»، رییس طریقت رفاعیه در سال ۲۰۰۳ میلادی نام تکیه را به مسجد اهل‌بیت(علیهم‌السلام) تغییرداد.
فرقه‌ی بکتاشیه بزرگ‌ترین طریقت علوی آلبانی است که ۱۸۰ تکیه(مسجد) در بخش‌های مختلف این کشور دارد؛ پیروان طریقت‌های علوی در ایام و مناسبت‌های اسلامی همچون ماه‌های رمضان، محرم و شب‌های جمعه به تکایا(مساجد) رفته و با خواندن ذکرهای ویژه‌ای که به اصطلاح الهی مشهور است، مراسم عبادی برگزار‌‌می‌کنند.
مدرسه‌ی اسلامی تیرانا؛ مهم‌ترین پایگاه آموزشی اسلامی آلبانی
«تیرانا»،«اشکودرا»،«الباسان»،«بالش»،«برات»،«بورل» و«پچین» از شهرهای مختلف آلبانی و تیرانا از بزرگ‌ترین شهرهای مسلمان‌نشین آلبانی و پایتخت این کشور محسوب‌می‌شود.
مدرسه‌ی اسلامی تیرانا در آلبانی از مهم‌ترین پایگاه‌های آموزشی کمیته‌ی اسلامی آلبانی است که در ماه مارس سال ۱۹۲۴ میلادی براساس تصمیمات کنگره‌ی اسلامی آلبانی به‌صورت رسمی افتتاح و دوران طلایی رشد و شکوفایی فعالیت‌های اسلامی آغاز‌شد.
به‌دلیل رشد فکری استادان و شاگردان مسلمان و مبلغان این مدرسه، تعداد زیادی از فرزندان شیوخ علوی و یا اهل طریقت در کنار فرزندان بزرگان اهل تسنن، دوستانه تحصیل‌می‌کنند و هم‌زیستی مسالمت‌‌آمیز مذاهب مختلف در این مدرسه، الگوی مناسبی برای پیروان تمامی مذاهب محسوب‌می‌شود
از نخستین روزهای افتتاح این مدرسه، تمامی کارگزاران آلبانی‌تبار بوده و برنامه‌های درسی و شیوه‌ی اداره‌ی آن په‌شکل پیشرفته و امروزی و توسط شخصیت‌های مذهبی بومی پایه‌ریزی شده‌بود و تاسال ۱۹۴۵ هزینه‌های آن توسط کمیته‌ی مسلمانان آلبانی تأمین‌می‌شد.
نکته‌ی قابل‌تأمل این است که با وجود اختلاف مذاهب مدرسان و کارمندان این مدرسه برنامه‌های علمی مدرسه به‌صورت یکپارچه ارائه‌می‌شود و گرایش‌های مختلف مذهبی در شیوه‌ی تدریس دانش‌آموزان تأثیر خاصی ندارد.
پیروی از اعتقاداتی همچون «انماالمسلمون اخوه» و این‌که هرکس مسئول کردار و اعتقاد خویش است از عوامل مهم یکپارچگی کارمندان این مدرسه و نماد دموکراسی و تسامح در اسلام است.
بیشتر دانش‌آموزان این مدرسه، روستایی بوده و تأسیس مدرسه‌ی اسلامی تیرانا هدیه‌ای بزرگ برای مسلمانان و در واقع به‌عنوان کانون رهبران اسلامی آلبانی از معتبرترین مؤسسه‌های آموزشی آلبانی به‌منظور تبلیغ فرهنگ سالم مذهبی علمی است.
یاد‌آوری‌می‌شود، وضعیت آموزش اسلامی در آلبانی پیش از تأسیس این مدرسه براساس نظام آموزشی دوران عثمانی، تنها به حفظ قرآن و ترویج مذاهب اختصاص‌داشت.
جزییات بیشتر برای آشنایی با کشور آلبانی در کتاب «آلبانی؛ دیار فراموش‌شده»، تألیف «محمدتقی صدرایی» به رشته‌ی تحریردرآمده‌است که از کتاب‌های فرهنگی – اسلامی معاصر بوده و در بهار سال ۱۳۸۵ به‌همت انتشارات قدس ایران چاپ و منتشر‌شد.
محمدتقی صدرایی در این کتاب ۲۱۰ صفحه‌ای در ده فصل، پیشینه‌ی دینی، مذهبی، تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی شهروندان آلبانی را برای خوانندگان شرح‌داده‌است که مرجع مناسبی برای آشنایی با فرهنگ دینی مسلمانان آلبانی به‌شمارمی‌رود.
