مقایسه دیدگاه‌های رجالی ابن غضائری و نجاشی

ابن غضائری و نجاشی از عالمان رجالی دوران متقدم به شمار می‌آیند که آرایشان در میان عالمان دوران متأخر تأثیر انکارناپذیری داشته است. ابن غضائری به دیدگاه‌های رجالی محدثان قم به‌ویژه در عرصه جرح و تضعیف راویان به نوعی وابسته بوده و تحقیق و بررسی انگاره‌های رجالی‌شان از وجود نوعی همگرایی بین آنان حکایت دارد. این نکته به‌ویژه از رهگذر توصیف و معرفی راویان در کتاب الرجال او به دست می‌آید. از سوی دیگر، همکاری نجاشی با ابن غضائری و بهره‌گیری هر دو از مشایخ و محدثانی مانند حسین بن عبیدالله غضائری، پدر ابن غضائری، بیانگر وجود دیدگاه مشترک در سیره رجالی آن دو است. افزون بر وجوه دیدگاه مشترک در موارد نسبتاً قابل توجه، به طور خاص می‌توان از تأثیرپذیری نجاشی از ابن غضائری نیز سخن به میان آورد. مقایسه دیدگاه‌های این دو عالم رجالی بر اساس دو اثر ماندگار آن‌ها، مشی اجتهادی و نه حس و مشاهده را در تبیین جنبه‌های رجالی راویان نشان می‌دهد. در کنار این دیدگاه‌های مشترک، همچون آرای محققانه، مخالفت با برخی اقوال محدثان قم، تفاوت بین ثقه بودن راوی و حدیث آن‌ها، استناد به نظریه مشهور اصحاب در جرح و تعدیل راویان، از جمله مشترکات به شمار می‌آید. البته نمونه‌هایی روشن از تمایزات و تفاوت‌ها در آرای رجالی ابن غضائری و نجاشی قابل توجه است، مثل غلظت و سختگیری ابن غضائری در ابراز رأی رجالی‌ـ که تحت تأثیر باورهای رجالی محدثان قم شکل گرفته است‌ـ در مقایسه با آرای معتدل‌تر نجاشی حتی در جرح راویان.

واژه‌های کلیدی: ابن غضائری، نجاشی، دیدگاه رجالی، جرح و تعدیل، حدیث، راوی.
Qāsempur M. A comparative Study of Rijāli Views of Ibn al-Ghazāeri and al-Najjāshi. hadith studies. 2013; 0 (9) :79-106
URL: http://s-hadith.kashanu.ac.ir/article-1-150-fa.html