بررسی و نقد رهیافت عرفی شلایرماخر به دین
رهیافت عرفی شلایرماخر به دین
رحیم دهقان سیمکانی*
منبع: معرفت ادیان ،سال سوم، شماره دوم، بهار ۱۳۹۱، ص ۹۷ ـ ۱۱۳
چکیده
رگههای عرفیشدن در قرائت شلایرماخر از دین، بیانگر این است که تجربۀ دینی راه به جایی نبرده و به جهات گوناگون نهتنها شرافتی به دین نبخشیده، بلکه آن را در مسیری عرفی قرار داده است. فروکاستن حقیقت دین به تجربۀ دینی شخصی، کنار نهادن کتاب مقدّس به عنوان مجموعهای از دستورات الهی، و تقلیل آن به کتاب ثبت تجربۀ دینی، بیتوجهی به نقش عقل، شریعت، مناسک دینی، بیتوجهی به مابعدالطبیعه و نیز اومانیستی بودن رهیافت معناگرایانه به دین را میتوان از جمله رگههای عرفیشدن در تفکر دینی شلایرماخر دانست. وی دین را از حوزۀ علم و عمل، به عالَم خصوصی احساسات پارسامنشانه تأویل برده است. این مقال بر آن است تا ضمن تبیین رهیافت دینی شلایرماخر، عناصر عرفی را در رویکرد دینی وی نشان دهد. روش مقاله در مراجعه به آراء، استنادی و در تبیین محتوا، تحلیلی ـ انتقادی است.