سیر قرآن و عهدین

دانلود کتاب: درسنامه علوم قرآنی،‌ سطح یک

درسنامه علوم قرآنی، سطح یک

نویسنده: حسین جوان آراسته

دانلود فایل پی دی اف متن کامل درسنامه

 


 

فهرست مطالب

  • مقدمه ۱۳
  • سخنى با اساتید ارجمند ۱۶
  • یادآورى چند نکته ۱۷
  • پی نوشت ها ۱۹
  • بخش اوّل : کلّیات ۲۰
  • فصل اول : علوم قرآنى و سیر تاریخى نگارش هاى آن ۲۰
  • مطالعه آزاد ۲۴
  • گزیده مطالب ۲۵
  • فصل دوم : عناوین قرآن ۲۶
  • الف) اسامى قرآن ۲۶
  • ب) اوصاف قرآن ۲۷
  • گزیده مطالب ۲۸
  • فصل سوم : معانى قرآن ۲۸
  • گزیده مطالب ۳۰
  • فصل چهارم : وجه نامگذارى قرآن ۳۱
  • گزیده مطالب ۳۲
  • پرسش ۳۳
  • پژوهش ۳۳
  • پی نوشت ها ۳۴
  • بخش دوم : تاریخ قرآن، وحى ۳۶
  • فصل اول : تعریف وحى ۳۶
  • الف) معناى لغوى ۳۶
  • ب) معناى اصطلاحى ۳۷
  • گزیده مطالب ۳۸
  • فصل دوم : وحى در قرآن ۳۸
  • الف) الهام روحانى به ملائکه ۳۸
  • ب) الهام روحانى به انسان ۳۸
  • ج) الهام روحانى به جمادات ۳۸
  • د) وسوسه شیطانى ۳۹
  • ه) اشاره ۳۹
  • و) غریزه ۳۹
  • گزیده مطالب ۳۹
  • فصل سوم : وحى نبوى و اقسام آن ۴۰
  • اقسام وحى نبوى ۴۲
  • گزیده مطالب ۴۳
  • فصل چهارم : چگونگى وحى مستقیم ۴۳
  • گزیده مطالب ۴۶
  • فصل پنجم : چگونگى وحى غیرمستقیم ۴۶
  • گزیده مطالب ۴۷
  • پرسش ۴۷
  • پژوهش ۴۸
  • پی نوشت ها ۴۹
  • بخش سوم تاریخ قرآن، نزول قرآن ۵۱
  • فصل اول : نزول قرآن و بعثت ۵۱
  • گزیده مطالب ۵۴
  • فصل دوم : نزول؛ دفعى، تدریجى ۵۴
  • الف) نزول دفعى ۵۴
  • ب) نزول تدریجى ۵۶
  • ج) رازهاى نزول تدریجى ۵۷
  • گزیده مطالب ۶۰
  • فصل سوم : آیه و سوره در قرآن ۶۰
  • الف) معناى آیه ۶۰
  • ب) معناى سوره ۶۲
  • ج) فلسفه تقسیم قرآن به سوره ها ۶۴
  • د) دسته بندى سوره ها ۶۵
  • ه) عدد سوره ها، آیه ها و کلمات قرآن ۶۶
  • مطالعه آزاد ۶۹
  • گزیده مطالب ۷۲
  • فصل چهارم : آیه و سوره، اولین و آخرین ۷۳
  • الف) اوّلین آیه و سوره ۷۳
  • ب) آخرین آیه و سوره ۷۴
  • گزیده مطالب ۷۶
  • فصل پنجم : سوره هاى مکّى و مدنى ۷۶
  • الف) فایده این تقسیم ۷۶
  • ب) ضابطه این تقسیم ۷۷
  • ج) ویژگى هاى سوره هاى مکى و مدنى ۷۸
  • د) جدول سوره هاى مکى و مدنى ۸۰
  • آیات مستثنیات ۸۱
  • گزیده مطالب ۸۲
  • پرسش ۸۳
  • پژوهش ۸۳
  • پی نوشت ها ۸۵
  • بخش چهارم : تاریخ قرآن، تدوین قرآن ۸۹
  • فصل اوّل : تدوین قرآن در زمان رسول خدا صلى‌الله‌علیه‌وآله ۹۰
  • مقدمه ۹۰
  • مرحله حفظ قرآن ۹۰
  • مرحله کتابت قرآن ۹۱
  • کاتبان وحى ۹۲
  • ابزار کتابت قرآن ۹۳
  • چگونگى کتابت آیات قرآن ۹۴
  • توقیفى بودن یا نبودن نظم آیات ۹۶
  • جامعان قرآن ۹۹
  • گزیده مطالب ۱۰۱
  • فصل دوم : جمع آورى على بن ابى طالب علیه‌السلام ۱۰۲
  • ویژگى هاى مصحف على علیه‌السلام ۱۰۳
  • سرنوشت مصحف على بن ابى طالب علیه‌السلام ۱۰۴
  • گزیده مطالب ۱۰۴
  • فصل سوم : جمع آورى قرآن در زمان خلیفه اول ۱۰۵
  • مقدمه ۱۰۵
  • ادلّه معتقدان به جمع آورى قرآن پس از رحلت پیامبر صلى‌الله‌علیه‌وآله ۱۰۶
  • جنگ یمامه و پیامدهاى آن ۱۰۹
  • کیفیت جمع آورى ۱۱۱
  • مصاحف صحابه ۱۱۴
  • مصحف ابىّ بن کعب ۱۱۵
  • ویژگى هاى مصحف ابىّ بن کعب ۱۱۵
  • مصحف عبدالله بن مسعود ۱۱۷
  • ویژگى هاى مصحف ابن مسعود ۱۱۸
  • گزیده مطالب ۱۲۰
  • پی نوشت ها ۱۲۳
  • فصل چهارم : جمع آورى خلیفه سوم ۱۲۹
  • الف) انگیزه یکى کردن مصاحف ۱۲۹
  • ب) تشکیل گروه توحید مصاحف ۱۳۱
  • ج) چگونگى و مراحل انجام کار ۱۳۲
  • د) تعداد مصاحف عثمانى ۱۳۴
  • ه) خصوصیات مصاحف عثمانى ۱۳۵
  • و) توقیفى بودن یا نبودن ترتیب سوره ها ۱۳۶
  • ز) نظر ائمه علیه‌السلام در برابر جمع دوم و سوم ۱۳۷
  • گزیده مطالب ۱۳۹
  • فصل پنجم : اعراب و اعجام قرآن ۱۴۰
  • الف) خط قرآن ۱۴۰
  • ب) حرکت گذارى و نقطه گذارى قرآن (اعراب و اعجام) ۱۴۱
  • اعراب گذارى ۱۴۲
  • اعجام قرآن ۱۴۳
  • گزیده مطالب ۱۴۶
  • پرسش ۱۴۷
  • پژوهش ۱۴۸
  • پی نوشت ها ۱۵۰
  • بخش پنجم : تاریخ قرآن، قراءات قرآن ۱۵۴
  • فصل اول : مراحل پیدایش قراءات ۱۵۴
  • مرحله اول ۱۵۵
  • مرحله دوم ۱۵۵
  • مرحله سوم: مرحله توحید مصاحف است ۱۵۶
  • مرحله چهارم: پیدایش نسل جدید از قرّاء ۱۵۷
  • مرحله پنجم: پیدایش قرائت هاى معروف ۱۵۹
  • مرحله ششم: نگارش قرائت ها ۱۵۹
  • مرحله هفتم: حصر قرائت ها ۱۶۰
  • عوامل پیدایش اختلاف قراءات ۱۶۱
  • گزیده مطالب ۱۶۴
  • فصل دوم : عدم تواتر قراءات ۱۶۶
  • گزیده مطالب ۱۶۷
  • فصل سوم : احرف سبعه ۱۶۸
  • الف) احرف سبعه در روایات اهل سنّت ۱۶۸
  • ب) روایات احرف سبعه از طرق امامیه ۱۶۹
  • مطالعه آزاد ۱۷۴
  • گزیده مطالب ۱۸۰
  • پی نوشت ها ۱۸۲
  • فصل چهارم : حصر قراءات ۱۸۶
  • مقدمه ۱۸۶
  • ابن مجاهد در کرسى قرائت قرآن ۱۸۷
  • ابن مجاهد و قراءات سبع ۱۸۸
  • قرّاى سبعه ۱۹۱
  • مطالعه آزاد ۱۹۲
  • نکاتى درباره قاریان هفت گانه ۱۹۴
  • گزیده مطالب ۱۹۵
  • فصل پنجم : ضابطه قبول قراءات ۱۹۶
  • الف) مقیاس ابن مجاهد (م ۳۲۴ ق.) ۱۹۶
  • ب) مقیاس ابن جزرى (م ۸۳۳ ق.) ۱۹۷
  • گزیده مطالب ۲۰۰
  • پرسش ۲۰۰
  • پژوهش ۲۰۱
  • پی نوشت ها ۲۰۲
  • بخش ششم : تحریف ناپذیرى ۲۰۴
  • فصل اول : کلیات ۲۰۴
  • مقدمه ۲۰۴
  • اهمیت ویژه با توجه به نظرگاه شیعه ۲۰۵
  • تعریف تحریف ۲۰۶
  • تحریف در اصطلاح ۲۰۷
  • ۱ تحریف معنوى قرآن ۲۰۷
  • ۲ تحریف لفظى ۲۰۸
  • گزیده مطالب ۲۰۹
  • فصل دوم : آراى دانشمندان اسلامى ۲۰۹
  • گزیده مطالب ۲۱۱
  • فصل سوم : دلایل عدم تحریف ۲۱۲
  • اوّل: دلیل قرآنى؛ مانند آیه حفظ و آیه عدم اتیان باطل ۲۱۲
  • دوم: دلیل روایى ۲۱۴
  • سوم: دلیل عقلى ۲۱۶
  • چهارم: تحلیل تاریخى ۲۱۷
  • پنجم: شیوه هاى اختصاصى و انحصارى قرآن در ایجاد مصونیت براى خویش ۲۱۸
  • گزیده مطالب ۲۲۱
  • فصل چهارم : شبهات قائلان به تحریف ۲۲۲
  • شبهات دوازده گانه ۲۲۳
  • گزیده مطالب ۲۲۸
  • پرسش ۲۲۹
  • پژوهش ۲۳۰
  • پی نوشت ها ۲۳۱
  • بخش هفتم : اعجاز قرآن (مانند ناپذیرى) ۲۳۳
  • فصل اوّل : تعریف ۲۳۳
  • اعجاز در لغت ۲۳۳
  • اعجاز و معجزه در اصطلاح ۲۳۴
  • بهترین معجزه (فلسفه تنوّع معجزات) ۲۳۴
  • گزیده مطالب ۲۳۵
  • فصل دوم : تحدّى (مبارزه طلبى) ۲۳۶
  • آیات تحدّى در قرآن ۲۳۶
  • نکاتى راجع به آیات تحدّى ۲۳۸
  • نظریه صَرفه ۲۳۹
  • معارضه با آیات تحدّى ۲۴۰
  • گزیده مطالب ۲۴۱
  • فصل سوم : ابعاد اعجاز قرآن (وجوه اعجاز) ۲۴۲
  • ۱ شخصیت پیامبر ۲۴۲
  • ۲ فصاحت و بلاغت (اعجاز بیانى) ۲۴۳
  • ۳ آموزه ها و معارف عالى (اعجاز معانى) ۲۴۷
  • ۴ هماهنگى و عدم اختلاف ۲۵۰
  • ۵ خبرهاى غیبى ۲۵۱
  • ۶ طرح مسائل دقیق علمى ۲۵۳
  • ۷ آفرینش هاى هنرى ۲۵۴
  • ۸ اعجاز عددى ۲۵۷
  • گزیده مطالب ۲۵۸
  • پرسش ۲۵۹
  • پژوهش ۲۶۰
  • پی نوشت ها ۲۶۱
  • بخش هشتم : ناسخ و منسوخ ۲۶۴
  • فصل اول : تعریف لغوى و اصطلاحى نسخ ۲۶۴
  • تعریف لغوى ۲۶۴
  • تعریف اصطلاحى ۲۶۶
  • گزیده مطالب ۲۶۶
  • فصل دوم : شروط نسخ ۲۶۷
  • شرایط حکم منسوخ (حکم اول) ۲۶۹
  • شرایط حکم منسوخٌ به (حکم دوم) ۲۷۱
  • شرط ناسخ ۲۷۱
  • گزیده مطالب ۲۷۳
  • فصل سوم : امکان و وقوع نسخ ۲۷۳
  • گزیده مطالب ۲۷۶
  • فصل چهارم : اقسام نسخ ۲۷۶
  • الف) نسخ تلاوت و حکم ۲۷۷
  • ب) نسخ تلاوت بدون حکم ۲۷۷
  • ج) نسخ حکم بدون تلاوت ۲۷۸
  • گزیده مطالب ۲۸۰
  • فصل پنجم : بررسى آیات ناسخ و منسوخ ۲۸۰
  • ۱ آیه عفو و بخشش ۲۸۱
  • ۲ آیه نسخ حرمت زناشویى در شب هاى ماه رمضان ۲۸۲
  • ۳ آیه جزاى فاحشه ۲۸۲
  • ۴ آیه توارث از طریق ایمان ۲۸۳
  • ۵ آیه نجوا ۲۸۴
  • گزیده مطالب ۲۸۵
  • پرسش ۲۸۵
  • پژوهش ۲۸۶
  • پی نوشت ها ۲۸۷
  • بخش نهم : محکم و متشابه ۲۸۹
  • مقدمه ۲۸۹
  • فصل اول : محکم و متشابه ۲۹۱
  • تعریف محکم و متشابه ۲۹۱
  • تعیین محکم و متشابه (آرا و نظریات) ۲۹۳
  • گزیده مطالب ۲۹۴
  • فصل دوم : حکمت وجود متشابهات در قرآن ۲۹۵
  • گزیده مطالب ۲۹۷
  • فصل سوم : نمونه هایى از متشابهات ۲۹۸
  • مرورى بر آیات متشابه ۲۹۸
  • گزیده مطالب ۳۰۱
  • فصل چهارم : تأویل ۳۰۲
  • الف) تأویل چیست؟ ۳۰۲
  • ب) آیا علم به تأویل مختص خداوند است؟ ۳۰۴
  • گزیده مطالب ۳۰۵
  • پرسش ۳۰۶
  • پژوهش ۳۰۶
  • پی نوشت ها ۳۰۷
  • بخش دهم : هفتاد نکته درباره قرآن کریم ۳۰۹
  • مقدمه ۳۰۹
  • هفتاد نکته قرآنى ۳۰۹
  • پرسش ۳۲۹
  • پژوهش ۳۳۰
  • پی نوشت ها ۳۳۱
  • کتابنامه ۳۳۲

 

مقدمه:

با توجّه به تجربه طولانی مؤلّف در تدریس مباحث علوم قرآنی در برخی از مراکز حوزوی، این اثر (در دو سطح) گامی است نو در راه انتقال مفاهیم و داده ‏های علوم قرآنی به قرآن‏ پژوهانی که در این وادی نورانی قدم می ‏گذارند.

پرداختن به‏ موضوعات مهم و اساسی در علوم قرآنی، پرهیز از اطناب و درازگویی، معرفی منابع مهمّ در بخش ‏های گوناگون و مراعات قواعد آموزشی از ویژگی‏ های این کتاب است که می‏ تواند خلأ متن مناسب آموزشی در مراکز حوزوی و دانشگاهی را جبران نماید.

این اثر ارزشمند، یکی از جامع ترین تالیفات فارسی علوم قرآن و سرشار از مطالب سودمند است که از منابع و مآخذ گسترده و قابل اعتماد، سود جسته و به طالبان علوم قرآنی خدمتی در خور قدردانی تقدیم داشته است.

این اثر ارزنده، برای سه واحد درسی یعنی پنجاه ساعت، سامان یافته و دارای فواید فراوان و نظم منطقی و چینش متناسب فصل ها در نه بخش ذیل است:

بخش اول: کلیات (علوم قرآنی و سیر تاریخی نگارش ها، عناوین قرآن، معانی قرآن، وجه تسمیه، علت علمیت قرآن و عربی بودن قرآن).

بخش دوم: تعریف وحی، وحی در قرآن، وحی پیامبران و اقسام آن و چگونگی وحی بی واسطه و با واسطه.

بخش سوم: نزول قرآن و بعثت، نزول دفعی و تدریجی، اسباب نزول، آیه و سوره در قرآن و مکی و مدنی.

بخش چهارم: تدوین قرآن در عصر رسول خدا (ص)، جمع آوری حضرت علی (ع) جمع آوری خلیفه اول، جمع آوری خلیفه سوم، اعراب و اعجام قرآن.

بخش پنجم: پیدایش قرائات، عدم تواتر قرائات، احرف سبعه، قرائات سبعه، ضابطه صحت قرائات.

بخش ششم: تحریف ناپذیری قرآن; آرای دانشمندان، دلایل عدم تحریف.

بخش هفتم: اعجاز، تحدی و ابعاد اعجاز.

بخش هشتم: سیر نگارش های ناسخ و منسوخ، امکان و وقوع نسخ

بخش نهم: محکم و متشابه، حکمت وجود متشابه، نمونه هایی از متشابهات، تاویل

برخی از امتیازات این اثر درسی عبارت است از:

۱- در ابتدای هر بخش به اهداف مورد نظر اشاره شده است که ضمن ایجاد انگیزه، نمایی از مباحث را به خوانندگان ارائه می دهد.

۲- چکیده مطالب هر فصل، در پایان همان فصل آمده است.

۳- در آغاز بخش ها، بعضی از منابع مهم و سودمند به سه منظور کتاب شناسی و مطالعه آزاد و پاسخ یابی قسمت «پژوهش » معرفی شده است این اثر، تعلیقات و بخشی به نام «مطالعه آزاد» دارد.

۴- در پایان هر بخش، سؤال هایی در دو قسمت پرسش از متن و پژوهش در باره متن طرح شده است.

 

 
 

شبکه بین المللی مطالعات ادیان

اینفورس (شبکه بین المللی مطالعات ادیان)،‌ بخشی از یک مجموعه فعالیت های فرهنگی است که توسط یک گروه جهادی مجازی انجام می شود. این گروه  بدون مرز، متشکل از اساتید، طلاب، دانشجویان و کلیه داوطلبان باایمان و دغدغه مندی است که علاقمند به فعالیت علمی جهادی در عرصه جنگ نرم هستند. شما هم می توانید یکی از اعضای این گروه باشید(اینجا کلیک کنید). فعالیت های سایت زیر نظر سید محمد رضا طباطبایی، مدرس ادیان و کارشناس صدا و سیماست. موضوعات سایت نیز در زمینه سیر مطالعاتی با رویکرد تقویت بنیه های اعتقادی و پاسخ به شبهات است.

0 0 رای ها
شما هم امتیاز بدهید..
اشتراک در
اطلاع از
guest
1 دیدگاه
قدیمی ترین
تازه‌ترین بیشترین واکنش نشان داده شده(آرا)
بازخورد (Feedback) های اینلاین
View all comments
سید هاشمی

عالی
خدا خیرت بده

دکمه بازگشت به بالا
1
0
افکار شما را دوست دارم، لطفا نظر دهیدx
()
x