مطالعات متفرقه (خارج از سیر مطالعاتی)

تحریف روایات ازدواج موقت ، در صحیح بخاری

تحریف روایات ازدواج موقت ، در صحیح بخاری
 

فهرست

 

بسم الله الرحمن الرحیم

فهرست مطالب:

تحریف در صحیح بخاری

تحریف کلام بخاری در مورد تحریم متعه توسط عمر

متن صحیح بخاری در چاپ بیت الأفکار الدولیه ریاض و دارالفکر بیروت، سال ۱۴۰۱:

اقرار علمای اهل سنت مبنی بر وجود این عبارت در صحیح بخاری :

۱٫ حمیدی (متوفای۴۸۸هـ) :

۲ . کرمانی، شارح صحیح بخاری

۳٫ إبن أثیر جزری (متوفای ۵۴۴هـ) :

۴٫ ابن کثیر سلفی (متوفای۷۷۴ هـ) :

۵٫ ابن حجر عسقلانی (متوفای۸۵۲ هـ):

کلام صریح ابن حجر عسقلانی و عینی در مورد این تحریف (متوفای۸۵۲ هـ)

۶٫ بد الدین عینی (متوفای ۸۵۵هـ):

تحریف روایت عبد الله مسعود در مورد جواز متعه :

این روایت در تمامی نسخ صحیح بخاری موجود :

اقرار علمای اهل سنت مبنی بر تحریف این روایت در صحیح بخاری :

۱٫ ابو الفتح حمیدی در الجمع بین الصحیحین:

۲٫ ابن قیم الجوزیه (متوفای۷۵۱ هـ) :

۳٫ أبوبکر البیهقی (متوفای ۴۵۸ هـ) :

۴٫ ابن کثیر دمشقی (متوفای۷۷۴هـ):

۵٫ زیلعی حنفی (متوفای۷۶۲ هـ) :

۶٫ جلال الدین السیوطی (متوفای۹۱۱ هـ) :

۷٫ شهاب الدین احمد بن علی (متوفای۸۵۲هـ) :

۸٫ شمس الدین زرکشی (متوفای۷۹۴هـ):

۹٫ ابن مفلح مقدسی (متوفای۷۶۲هـ):

۱۰ . علامه شوکانی (متوفای ۱۲۵۵هـ):

از دیدگاه اهل سنت، کتاب صحیح بخاری، صحیح ترین کتاب اهل سنت بعد از قرآن است و برای او ارزش بسیاری قائل هستند؛ اما همین کتاب نیز از بلای تحریف در أمان نمانده و در طول تاریخ تحریفات گوناگونی در آن ایجاد شده است.

در برنامه کلمه طیبه که در تاریخ: ۱۸/۲/۱۳۹۱ از شبکه جهانی ولایت پخش شد، دو تحریف از مجموع تحریفات صحیح بخاری نشان داده شد . از آن جائی که کارشناس برنامه به بینندگان عزیز قول داد که مدارک این مطلب را در سایت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف قرار دهد، بر آن شدیم که این مدارک را در اختیار بینندگان عزیز قرار دهیم .

از این رو، هدف ما بیان تمام تحریفات اعمال شده در صحیح بخاری نیست و قصد داریم تنها به دو تحریف بارز در این کتاب اشاره کنیم .

تحریف کلام بخاری در مورد تحریم متعه توسط عمر

متن صحیح بخاری در چاپ بیت الأفکار الدولیه ریاض و دارالفکر بیروت، سال ۱۴۰۱:

أُنْزِلَتْ آیَهُ الْمُتْعَهِ فِی کِتَابِ اللَّهِ فَفَعَلْنَاهَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَلَمْ یُنْزَلْ قُرْآنٌ یُحَرِّمُهُ وَلَمْ یَنْهَ عَنْهَا حَتَّی مَاتَ قَالَ رَجُلٌ بِرَأْیِهِ مَا شَاءَ قَالَ مُحَمَّدٌ یُقَالُ إنَّهُ عُمًر .

آیه متعه در زمان رسول خدا نازل شد و ما در زمان رسول خدا به آن عمل می کردیم و آیهء هم بر حرمت آن نازل نگردید و رسول خدا هم تا دم مرگ ما را از آن منع نکرد ، مردی با رأی و میل خودش هر چه که دلش خواست گفت . و این شخص عمر بن الخطاب بود .

صحیح بخاری، ص۸۵۴ ، بیت الأفکار الدولیه ؛

صحیح البخاری ، ج ۵ ، ص ۱۵۸ ، کتاب التفسیر ، باب فمن تمتع بالعمره إلی الحج ، ناشر : دار الفکر للطباعه والنشر والتوزیع ، بیروت ، ۱۴۰۱ – ۱۹۸۱ م ، توضیحات : طبعه بالأوفست عن طبعه دار الطباعه العامره بإستانبول .

چنانچه مشخص است منظور از «محمد» در عبارت «قال محمد» در این جمله خود محمد بن اسماعیل بخاری است . یعنی بخاری در صحیح خویش گفته است : ادعا شده است که کسی که متعه را طبق نظر خویش و بر خلاف نظر رسول خدا (ص) حرام کرد عمر بن خطاب بوده است!!! اما این مطلب در صحیح بخاری های بسیاری از چاپ ها حذف شده است از جمله در چاپ دار طوق النجاه مصر و تمام چاپ هایی که بر اساس نسخه بولاق مصر به چاپ رسیده است.

و برای اثبات این که این جمله در اصل صحیح بخاری بوده ؛ ولی بعداً توسط دیگران حذف شده است ، تصریح چند تن از علمای اهل سنت را نقل می کنیم :

اقرار علمای اهل سنت مبنی بر وجود این عبارت در صحیح بخاری :

۱٫ حمیدی (متوفای۴۸۸هـ) :

حمیدی در الجمع بین الصحیحین در «باب المتفق علیه عن عمران بن حصین رضی الله عنه» می نویسد :

الثانی : عن أبی رجاء العطاردی عن عمران بن حصین قال : أنزلت آیه المتعه فی کتاب الله ، ففعلناها مع رسول الله صلی الله علیه وسلم ، ولم ینزل قرآنٌ یحرمه ، ولم ینه عنها حتی مات . قال رجلٌ برأیه ما شاء . قال البخاری : یقال : إنه عمر . وفی روایه عنه لمسلم : نزلت آیه المتعه فی کتاب الله – یعنی متعه الحج – ولم ینه عنها حتی مات .

الجمع بین الصحیحین البخاری ومسلم ، محمد بن فتوح الحمیدی ، ج ۱ ، ص ۳۴۹ ، رقم : ۵۴۸ ، ناشر : دار ابن حزم – لبنان/ بیروت – ۱۴۲۳هـ – ۲۰۰۲م ، الطبعه : الثانیه ، تحقیق : د. علی حسین البواب .

۲ . کرمانی، شارح صحیح بخاری

کرمانی ، یکی از شارحان صحیح بخاری است که این مطلب را از او نقل کرده است؛ اما جالب است که صحیح بخاری چاپ شده به همراه این شرح، تحریف شده است و عبارت «قال محمد: یقال إنه عمر» را ندارد؛ ولی عین همین عبارت در شرح آن آمده است:

۳٫ إبن أثیر جزری (متوفای ۵۴۴هـ) :

( خ م س ) عمران بن حصین – رضی اللّهُ عنه – قال : ( أُنْزِلتْ آیَهُ الْمُتعَهِ فی کتَاب الله ، فَفَعَلْنَاهَا مع رسولِ اللَّه – صلی الله علیه وسلم – ، ولم یَنْزِلْ قُرْآنٌ یُحرَّمُهُ ، ولم یَنْهَ عنها حَتَّی ماتَ ، قال رُجلٌ برأْیه ما شاء ) . قال البخاری ، یقال : إنه عمر .

معجم جامع الأصول فی أحادیث الرسول ، المبارک بن محمد ابن الأثیر الجزری ، ج ۳ ، ص ۱۱۶ ، ح۱۴۰۲ .

۴٫ ابن کثیر سلفی (متوفای۷۷۴ هـ) :

جاء فی الصحیحین خ ۴۵۱۸ م ۱۲۲۶ عن عمران بن حصین قال نزلت آیه المتعه فی کتاب الله وفعلناها مع رسول الله صلی الله علیه وسلم ثم لم ینزل قرآن یحرمها ولم ینه عنها حتی مات قال رجل برأیه ما شاء قال البخاری یقال إنه عمر .

تفسیر القرآن العظیم ، إسماعیل بن عمر بن کثیر الدمشقی أبو الفداء ، ج ۱ ، ص ۲۳۴ ، ناشر : دار الفکر – بیروت – ۱۴۰۱ .

۵٫ ابن حجر عسقلانی (متوفای۸۵۲ هـ):

کلام صریح ابن حجر عسقلانی و عینی در مورد این تحریف (متوفای۸۵۲ هـ)

وحکی الحمیدی أنه وقع فی البخاری فی روایه أبی رجاء عن عمران قال البخاری یقال أنه عمر أی الرجل الذی عناه عمران بن حصین ولم أر هذا فی شیء من الطرق التی اتصلت لنا من البخاری لکن نقله الإسماعیلی عن البخاری کذلک فهو عمده الحمیدی فی ذلک .

حمیدی گفته است که در صحیح بخاری این عبارت آمده است که در صحیح بخاری در ذیل این روایت آمده است که « قال البخاری یقال أنه عمر» !!! یعنی شخصی که عمران بن حصین به او کنایه زده است عمر بن خطاب بوده است ؛ اما من این مطلب را در هیچ یک از نسخ صحیح بخاری که به دست ما رسیده است ندیدم !!!

اما اسماعیلی چنین مطلبی را از بخاری نقل کرده است ؛ و نسخه در دست حمیدی نیز نسخه اسماعیلی بوده است !!!

فتح الباری شرح صحیح البخاری ، أحمد بن علی بن حجر أبو الفضل العسقلانی الشافعی ، ج ۳ ، ص ۴۳۳ ، ناشر : دار المعرفه – بیروت ، تحقیق : محب الدین الخطیب .

این سخن ابن حجر نشان می دهد که تا قرن هشتم و تا زمان ابن کثیر سلفی ، این روایت در بخاری به همان صورتی بوده که وی و علمای قبل از او نقل کرده اند ؛ اما در زمان ابن حجر و نسخه های که به دست او رسیده این جمله حذف شده بوده .

۶٫ بد الدین عینی (متوفای ۸۵۵هـ):

و بدر الدین عینی نیز که از معاصرین ابن حجر بوده ، بعد از نقل این روایت می گوید :

وحکی الحمیدی أنه وقع فی البخاری فی روایه أبی رجاء عن عمران ، قال البخاری : یقال : إنه عمر ، أی الرجل الذی عناه عمران بن حصین قیل : الأولی أن یفسر بها عمر ، فإنه أول من نهی عنها ، وأما من نهی بعده فی ذلک فهو تابع له .

عمده القاری شرح صحیح البخاری ، بدر الدین محمود بن أحمد العینی (متوفای۸۵۵هـ) ج ۹ ، ص ۲۰۵ ، ناشر : دار إحیاء التراث العربی – بیروت .

حمیدی نقل کرده است که در صحیح بخاری در ذیل این روایت ، عبارت « قال البخاری یقال أنه عمر» آمده است . یعنی آن شخصی که عمران بن حصین به وی کنایه می زند عمر است ؛ عده ای نیز گفته اند درست همین است که مقصود وی را عمر بدانیم ؛ زیرا وی اولین کسی بود که از متعه نهی نمود ؛ اما کسانی که بعد از وی آمدند همگی از او تبعیت کردند .

تحریف روایت عبد الله مسعود در مورد جواز متعه :

این روایت در تمامی نسخ صحیح بخاری موجود :

حدثنا عَمْرُو بن عَوْنٍ حدثنا خَالِدٌ عن إِسْمَاعِیلَ عن قَیْسٍ عن عبد اللَّهِ رضی الله عنه قال کنا نَغْزُو مع النبی صلی الله علیه وسلم وَلَیْسَ مَعَنَا نِسَاءٌ فَقُلْنَا ألا نَخْتَصِی فَنَهَانَا عن ذلک فَرَخَّصَ لنا بَعْدَ ذلک أَنْ نَتَزَوَّجَ الْمَرْأَهَ بِالثَّوْبِ ثُمَّ قَرَأَ ( یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُحَرِّمُوا طَیِّبَاتِ ما أَحَلَّ الله لَکُمْ) .

الجامع الصحیح المختصر ، محمد بن إسماعیل أبو عبدالله البخاری الجعفی (متوفای۲۵۶ هـ) ج ۴ ، ص ۱۶۸۷ ، ح۴۳۳۹ ، کتاب التفسیر ، بَاب قَوْلِهِ : یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُحَرِّمُوا طَیِّبَاتِ ما أَحَلَّ الله لَکُمْ ، دار النشر : دار ابن کثیر ، الیمامه – بیروت – ۱۴۰۷ – ۱۹۸۷ ، الطبعه : الثالثه ، تحقیق : د. مصطفی دیب البغا

این روایت در کتاب های بسیاری ، از کتاب صحیح بخاری نقل شده است ، اما در آن تغییراتی دیده می شود که نشانگر تحریف در متن بخاری است .

اقرار علمای اهل سنت مبنی بر تحریف این روایت در صحیح بخاری :

۱٫ ابو الفتح حمیدی در الجمع بین الصحیحین:

وی در کتاب الجمع بین الصحیحین در مسند شماره ۳۳ عبد الله بن مسعود که بخاری و مسلم در نقل آن اتفاق داشته اند، همین روایت را نقل می کند؛ در حالی که جمله «الی أجل» در آن موجود است .

۲٫ ابن قیم الجوزیه (متوفای۷۵۱هـ) :

ابن قیم الجوزیه در دو کتاب إغثه اللهفان و زاد المعاد، همین روایت را از بخاری نقل کرده که در آن جمله «الی أجل» موجود است:

الثالث : أن نکاح المتعه مختلف فیه بین الصحابه فأباحه ابن عباس وإن قیل : إنه رجع عنه وأباحه عبدالله بن مسعود ففی الصحیحین عنه قال : کنا نغزو مع رسول الله ولیس لنا نساء فقلنا : ألا نختصی فنهانا عن ذلک ثم رخص لنا أن ننکح المرأه بالثوب إلی أجل ثم قرأ عبدالله : یا أیها الذین آمنوا لا تحرموا طیبات ما أحل الله لکم [ ] وفتوی ابن عباس بها مشهوره.

إغاثه اللهفان، ج۱، ص۲۹۵

وظاهر کلام ابن مسعود إباحتها فإن فی الصحیحین عنه کنا نغزو مع رسول الله صلی الله علیه وسلم ولیس معنا نساء فقلنا یا رسول الله ألا نستخصی فنهانا عن ذلک ثم رخص لنا بعد أن ننکح المرأه بالثوب إلی أجل ثم قرأ عبدالله ( یا أیها الذین آمنوا لا تحرموا طیبات ما أحل الله لکم ولا تعتدوا إن الله لا یحب المعتدین) .

زاد المعاد فی هدی خیر العباد ، محمد بن أبی بکر أیوب الزرعی أبو عبد الله (ابن قیم الجوزی) ، ج ۵ ، ص ۱۱۱، ناشر : مؤسسه الرساله – مکتبه المنار الإسلامیه – بیروت – الکویت – ۱۴۰۷ – ۱۹۸۶ ، الطبعه : الرابعه عشر ، تحقیق : شعیب الأرناؤوط – عبد القادر الأرناؤوط .

۳٫ أبوبکر البیهقی (متوفای ۴۵۸ هـ) :

ثنا إسماعیل عن قیس عن عبد الله بن مسعود رضی الله عنه قال کنا نغزو مع رسول الله صلی الله علیه وسلم ولیس معنا نساء فقلنا ألا نختصی فنهانا رسول الله صلی الله علیه وسلم عن ذلک ورخص لنا أن ننکح المرأه بالثوب إلی أجل لفظ حدیث أبی عثمان وفی حدیث أبی عبد الله ثم رخص لنا فی أن نتزوج المرأه بالثوب إلی أجل ثم قرأ عبد الله یا أیها الذین آمنوا لا تحرموا طیبات ما أحل الله لکم الآیه أخرجه البخاری ومسلم فی الصحیح.

سنن البیهقی الکبری ، أحمد بن الحسین بن علی بن موسی أبو بکر البیهقی ، ج ۷ ، ص ۲۰۰ ، ح۱۳۹۱۹ ، ناشر : مکتبه دار الباز – مکه المکرمه – ۱۴۱۴ – ۱۹۹۴ ، تحقیق : محمد عبد القادر عطا .

۴٫ ابن کثیر دمشقی (متوفای۷۷۴هـ):

وی در تفسیر خود همین روایت را با جمله «إلی أجل» از بخاری نقل کرده است:

عن عبد الله بن مسعود قال کنا نغزو مع النبی(ص) ولیس معنا نساء فقلنا ألا نستخصی فنهانا رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم عن ذلک ورخص لنا أن ننکح المرأه بالثوب إلی أجل ثم قرأ عبد الله ( یا أیها الذین آمنوا لا تحرموا طیبات ما أحل الله لکم ) الآیه أخرجاه من حدیث إسماعیل.

تفسیر ابن کثیر ، ج۵، ص۳۱۶ ـ ۳۱۷٫

۵٫ زیلعی حنفی (متوفای۷۶۲ هـ) :

وقد کانت المتعه مباحه مشروعه فی صدر الإسلام وإنما أباحها النبی صلی الله علیه وسلم للسبب الذی ذکره إبن مسعود کما أخرجه البخاری ومسلم عن قیس بن أبی حازم قال سمعت عبد الله بن مسعود یقول کنا نغزو مع رسول الله صلی الله علیه وسلم لیس لنا نساء فقلنا ألا نستخصی فنهانا عن ذلک ثم رخص لنا أن ننکح المرأه بالثوب إلی أجل ثم قرأ عبد الله یا أیها الذین آمنوا لا تحرموا طیبات ما أحل الله لکم ولا تعتدوا إن الله لا یحب المعتدین انتهی .

نصب الرایه لأحادیث الهدایه ، عبدالله بن یوسف أبو محمد الحنفی الزیلعی ، ج ۳ ، ص ۱۸۰ ، ناشر : دار الحدیث – مصر – ۱۳۵۷ ، تحقیق : محمد یوسف البنوری .

۶٫ جلال الدین السیوطی (متوفای۹۱۱ هـ) :

وأخرج البخاری ومسلم وابن أبی شیبه والنسائی وابن أبی حاتم وابن حبان والبیهقی فی سننه وأبو الشیخ وابن مردویه عن ابن مسعود قال کنا نغزو مع رسول الله صلی الله علیه وسلم ولیس معنا نساء فقلنا ألا نستخصی فنهانا رسول الله صلی الله علیه وسلم عن ذلک ورخص لنا أن ننکح المرأه بالثوب إلی أجل ثم قرأ عبد الله ) یا أیها الذین آمنوا لا تحرموا طیبات ما أحل الله لکم ولا تعتدوا إن الله لا یحب المعتدین .

الدر المنثور ، عبد الرحمن بن الکمال جلال الدین السیوطی ، ج ۳ ، ص ۱۴۰ ، ناشر : دار الفکر – بیروت – ۱۹۹۳ .

۷٫ شهاب الدین احمد بن علی (متوفای۸۵۲هـ) :

ویؤیده ما أخرجه الشیخان فی الصحیحین عن ابن مسعود کنا نغزو ولیس لنا نساء فرخص لنا أن ننکح المرأه بالثوب إلی أجل الحدیث .

العجاب فی بیان الأسباب ، شهاب الدین أبو الفضل أحمد بن علی ، ج ۲ ، ص ۸۵۸ ، ناشر : دار ابن الجوزی – السعودیه – ۱۴۱۸هـ- ۱۹۹۷م ، الطبعه : الأولی ، تحقیق : عبد الحکیم محمد الأنیس .

۸٫ شمس الدین زرکشی (متوفای۷۹۴هـ):

۲۵۶۲ وعن ابن مسعود رضی الله عنه قال : کنا نغزو مع النبی لیس معنا نساء ، فقلنا : ألا نستخصی ؟ فنهانا عن ذلک ثم رخص لنا بعد أن ننکح المرأه بالثوب إلی أجل ، ثم قرأ عبد الله : «یا أیها الذین آمنوا لا تحرموا طیبات ما أحل الله لکم» الآیه ، متفق علیه .

شرح الزرکشی، ج۵، ص۲۲۶ـ ۲۲۷٫

منظور از «متفق علیه» یعنی این که بخاری و مسلم آن را به همین صورت نقل کرده اند.

۹٫ ابن مفلح مقدسی (متوفای۷۶۲هـ):

وعن ابن مسعود قال کنا نغزو مع النبی (ص) لیس معنا نساء فقلنا ألا نختصی فنهانا النبی (ص) عن ذلک ثم رخص لنا بعد أن ننکح المرأه بالثوب إلی أجل ثم قرأ عبد الله «یا أیها الذین آمنوا لا تحرموا طیبات» الآیه متفق علیه.

المبدع، ج۶، ص۱۵۴

۱۰ . علامه شوکانی (متوفای ۱۲۵۵هـ):

عن بن مَسْعُودٍ قال کنا نَغْزُو مع رسول اللَّهِ (ص) لیس مَعَنَا نِسَاءٌ فَقُلْنَا أَلا نَخْتَصِی فَنَهَانَا عن ذلک ثُمَّ رَخَّصَ لنا بَعْدُ أَنْ نَنْکِحَ الْمَرْأَهَ بِالثَّوْبِ إلَی أَجَلٍ ثُمَّ قَرَأَ عبد اللَّهِ «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تُحَرِّمُوا طَیِّبَاتِ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَکُمْ» الْآیَهَ مُتَّفَقٌ علیه.

نیل الأوطار، ج۷، ص۵۹۴

همانطور که ملاحظه فرمودید در چاپ های موجود از بخاری ، دو تحریف صورت گرفته است : ۱- کلمه ابن مسعود حذف شده تا خواننده ، متوجه اعتقاد عبدالله بن مسعود (که یکی از مشهورترین اصحاب است) نشود .

۲- کلمه «إلی أجل» (یعنی ازدواج مدت دار) که به خوبی بیانگر بحث متعه است نیز حذف گردیده است . اما در تمامی کتبی که این روایت را از بخاری نقل کرده اند این دو کلمه موجود است .

موفق باشید

گروه پاسخ به شبهات

مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر (عج)

شبکه بین المللی مطالعات ادیان

اینفورس (شبکه بین المللی مطالعات ادیان)،‌ بخشی از یک مجموعه فعالیت های فرهنگی است که توسط یک گروه جهادی مجازی انجام می شود. این گروه  بدون مرز، متشکل از اساتید، طلاب، دانشجویان و کلیه داوطلبان باایمان و دغدغه مندی است که علاقمند به فعالیت علمی جهادی در عرصه جنگ نرم هستند. شما هم می توانید یکی از اعضای این گروه باشید(اینجا کلیک کنید). فعالیت های سایت زیر نظر سید محمد رضا طباطبایی، مدرس ادیان و کارشناس صدا و سیماست. موضوعات سایت نیز در زمینه سیر مطالعاتی با رویکرد تقویت بنیه های اعتقادی و پاسخ به شبهات است.

0 0 رای ها
شما هم امتیاز بدهید..
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظر
بازخورد (Feedback) های اینلاین
View all comments
دکمه بازگشت به بالا
0
افکار شما را دوست دارم، لطفا نظر دهیدx
()
x