مطالعات متفرقه (خارج از سیر مطالعاتی)

بررسی دروغ ابن تیمیه پیرامون افطار شیعیان

 
بررسی دروغ ابن تیمیه پیرامون افطار شیعیان
 

مقدمه:

در طول تاریخ همواره دشمنان مکتب اهل بیت علیهم السلام سعی در القای مقاصد شیطانی خود را داشته و در صدد بر اندازی اسلام اصیل یعنی همان مکتب اهل بیت علیهم السلام بر آمده اند.

آنان در این راه از ابزار های مختلفی استفاده کرده و از هیچ تلاشی دریغ نکرده اند.

یکی از ابزار هایی که امروزه وهابیون با تمسک به سخنان ابن تیمیه و محمد بن عبدالوهاب، از آن استفاده می کنند، فرافکنی و نشر اکاذیب است. دشمن با استفاده از حربه دروغ سعی در پیش برد شبهات واهی خود نموده تا بر گمان خود بتواند به اهداف شومش برسد.

در راس کسانی که سعی زیادی بر نشر اکاذیب داشته است؛ ابن تیمیه حرانی، تئوریسین فکری و اعتقادی وهابیون است. با مراجعه به کتب وی در می یابیم که وی بسیاری از مسائل مهم و تاریخی و حتی اتفاقات عادی را که در صحت آن شکی نیست، واهی قلمداد کرده و با دروغ پردازی سعی در تزویر داشته است.

با مراجعه به آیات قران کریم، در می یابیم که خداوند متعال در جای جای کتاب خود این عمل شنیع، یعنی دروغ گویی را مذمت کرده و از صفات کسانی شمرده است که آیات الهی ایمان ندارند:

إِنَّمَا یَفْتَرِی الْکَذِبَ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ وَأُولَئِکَ هُمُ الْکَاذِبُونَ.

تنها کسانی دروغ می‏گویند که ایمان به آیات خدا ندارند، و دروغگویان واقعی آنها هستند.

 النحل: ۱۰۵

در کتب اهل سنت از قول رسول خدا صلی الله علیه و آله چنین آمده است:

قال رسول اللَّهِ صلى الله علیه وسلم إِیَّاکُمْ وَالْکَذِبَ فإن الْکَذِبَ یهدی إلى الْفُجُورِ وَالْفُجُورَ یهدی إلى النَّارِ.

از دروغ بپرهیزید، زیرا دروغ انسان را به گناه و فسق و فجور مى کشاند وفسق و فجور هم انسان را روانه آتش جهنم مى کند.

الشیبانی، ابوعبد الله أحمد بن حنبل (متوفاى۲۴۱هـ)، مسند أحمد بن حنبل، ج ۱ ص ۴۳۲ ، ناشر: مؤسسه قرطبه – مصر.

در روایات متعددی نیز دروغ نقطه مقابل ایمان قرا گرفته است:

وجود مقدس امام صادق سلام الله علیه فرمودند:

سته لا تکون فی مؤمن : العسر والنکد والحسد واللجاجه والکذب والبغی .

شش خصلت است که در مومن نیست: سختگیری، بی خیری، حسادت، لجاجت، دروغگویی و تجاوز.

تحف العقول عن آل الرسول ( ص ) – ابن شعبه الحرانی – ص ۳۷۷

در روایتی دیگر از رسول خدا صلی الله علیه و آله چنین آمده است:

الکذب مجانب للإیمان وإن العبد لیهبط إلى أسفل درک فی جهنم بالکذب.

دروغ با ایمان سازگاری ندارد و چه بسا بنده ای با دروغ به پایین ترین مرحله جهنم سقوط می کند.

الشجری الجرجانی، المرشد بالله یحیی بن الحسین بن إسماعیل الحسنی (متوفاى۴۹۹ هـ)، کتاب الأمالی وهی المعروفه بالأمالی الخمیسیه، ج ۱ ص ۲۴ ، تحقیق: محمد حسن اسماعیل، ناشر: دار الکتب العلمیه – بیروت / لبنان، الطبعه: الأولى، ۱۴۲۲ هـ – ۲۰۰۱م .

حتی خود ابن تیمیه نیز در منهاج السنه تصریح می کند که دروغ و کتمان حقیقت مورد نهی خداوند واقع شده است:

والله تعالى قد أمر بالصدق والبیان ونهى عن الکذب والکتمان فیما یحتاج إلى معرفته وإظهاره.

 و خداوند متعال به راستگویی و بیان [حقیقت] دستور داده و از دروغ و کتمان [حقیقت] از آنچه که نیاز به شناخت و اظهار دارد نهی کرده است.

ابن تیمیه الحرانی الحنبلی، ابوالعباس أحمد عبد الحلیم (متوفاى ۷۲۸ هـ)، منهاج السنه النبویه، ج ۱ ص ۱۶ ، تحقیق: د. محمد رشاد سالم، ناشر: مؤسسه قرطبه، الطبعه: الأولى، ۱۴۰۶هـ..

این در حالی است که با مراجعه به کتب ابن تیمیه، در می یابیم که او از دروغ گویی هیچ ابایی ندارد.

برای مثال ابن تیمیه در مورد رویت هلال در مکتب اهل بیت علیهم السلام چنین می نویسد:

أن یقال الرافضه یوجد فیهم من المسائل ما لا یقوله مسلم یعرف دین الإسلام… ومثل صوم بعضهم بالعدد لا بالهلال یصومون قبل الهلال ویفطرون قبله.

گفته شده که بین شیعیان مسائلی یافت می شود، مسلمانی که دین اسلام را می شناسد آن را نمی گوید…و مانند اینکه برخی از آنان روزه را با عدد می گیرند نه با هلال، قبل از دیدن هلال [رمضان] روزه گرفته و قبل از دیدن هلال [شوال] افطار می کنند.

ابن تیمیه الحرانی الحنبلی، ابوالعباس أحمد عبد الحلیم (متوفاى ۷۲۸ هـ)، منهاج السنه النبویه، ج ۳ ص ۴۱۷ و ۴۱۸ ، تحقیق: د. محمد رشاد سالم، ناشر: مؤسسه قرطبه، الطبعه: الأولى، ۱۴۰۶هـ..

روایات اهل بیت علیهم السلام

این در حالی است که با مراجعه به کتب شیعه، در می یابیم که این کلام ابن تیمیه دقیقا با روایات اهل بیت علیهم السلام و نظرات فقهای شیعه در تضاد بوده و دروغی بیش نیست.

هر چند روایت در این مورد در کتب فقهی و روایی شیعی حد تواتر است، اما برای نمونه به چند مورد اشاره می شود:

وجود مقدس امام صادق سلام الله علیه در روایتی معتبر که مرحوم مجلسی اول رحمه الله آن را نقل کرده اند، فرمودند:

وفی الموثق عن عبد الله بن بُکَیْر عن أبی عبد الله علیه السلام قال : صم للرؤیه وأفطر للرؤیه ولیس رؤیه الهلال أن یجیء الرجل والرجلان فیقولان رأینا إنما الرؤیه أن یقول القائل رأیت فیقول القوم صدقت.

و در روایتی موثق [یک قسم از اقسام روایت معتبر] از عبدالله بن بکیر، از امام صادق سلام الله علیه که حضرت فرمودند: هنگام مشاهده هلال ماه روزه بگیر و هنگام مشاهده هلال ماه افطار کن. رویت هلال به این صورت نیست که یک یا دو مرد بیایند و بگویند ما هلال را دیده ایم. رویت زمانی محقق می شود که گوینده ای بگوید: [هلال ماه را] دیدم و مردم او را تصدیق کنند.

المجلسی، محمد تقی (متوفای۱۰۷۰هـ)، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، ج ۳ ص ۳۴۴ ، محقق / مصحح: موسوى کرمانى، حسین و اشتهاردى على پناه‏، ناشر: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور، مکان چاپ: قم‏، سال چاپ: ۱۴۰۶ ق‏.

همچنین در روایات دیگری از اهل بیت علیهم السلام وارد است که روزه گرفتن و افطار کردن حتما باید به رویت هلال ماه باشد:

عن أبی عبد الله علیه السلام ، قال : صم لرؤیه الهلال ، وأفطر لرؤیته.

امام صادق علیه السلام فرمودند: هنگام رویت هلالِ ماه روزه بگیر و هنگام رویتِ هلال ماه افطار کن.

الشیخ المفید، محمد بن محمد بن النعمان ابن المعلم أبی عبد الله العکبری البغدادی (متوفاى۴۱۳ هـ)، المقنعه ، ص ۲۹۷ ، تحقیق و نشر: مؤسسه النشر الإسلامی التابعه لجماعه المدرسین ـ قم ،  الطبعه : الثانیه ،  ۱۴۱۰ ه‍ .

و در روایتی دیگر امام صادق سلام الله علیه ظن در ثبوت ماه را کافی ندانسته و تصریح به رویت کرده اند:

عن أبی عبد الله علیه السلام قال : صیام شهر رمضان بالرؤیه ولیس بالظن.

از امام صادق علیه السلام که فرمودند: روزه ماه رمضان با رویت هلال ماه محقق شده و با گمان [محقق] نمی شود.

الطوسی، محمد بن الحسن، (متوفای۴۶۰هـ)، الاستبصار، ج ۲ ص ۶۳ ، تحقیق وتعلیق : السید حسن الموسوی الخرسان، ناشر : دار الکتب الإسلامیه – طهران، چاپ: الرابعه، سال چاپ: ۱۳۶۳ ش.

مساله رویت هلال و یا تمام شدن سی روز برای ثبوت اول ماه آن قدر در بین علمای شیعه مهم تلقی شده که حتی در کتب فقهی خود ابوابی در این مورد باز کرده و روایات مختلفی را بیان کرده اند.

در وسائل الشیعه مرحوم شیخ حر عاملی رحمه الله بابی را تحت این عنوان مطرح می کند:

باب ان علامه شهر رمضان وغیره رؤیه الهلال ، فلا یجب الصوم إلا للرؤیه أو مضى ثلاثین ، ولا یجوز الافطار فی آخره إلا للرؤیه أو مضى ثلاثین وانه یجب العمل فی ذلک بالیقین دون الظن.

باب اینکه نشانه ماه رمضان و غیر رمضان دیدن هلال ماه است . پس روزه زمانی واجب می شود که هلال دیده شود یا سی روز بگذرد و افطار در آخر ماه جایز نیست مگر آنکه ماه دیده و یا سی روز بگذرد و در این مورد باید به یقین عمل کرد و یقین حاصل شود و شک کفایت نمی کند.

و در ادامه در همان باب ۲۸ روایت را ذکر می کند.

الحر العاملی، محمد بن الحسن (متوفاى۱۱۰۴هـ)، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج ۱۰ ص ۲۵۲ ، تحقیق و نشر: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، الطبعه: الثانیه، ۱۴۱۴هـ .

برای مثال در همان باب چنین آمده است:

عن أبی عبد الله علیه السلام قال : إنه سئل عن الأهله ؟ فقال : هی أهله الشهور ، فإذا رأیت الهلال فصم ، وإذا رأیته فأفطر .

از امام صادق علیه السلام در مورد «اهله= در آیه ۱۸۹ سوره بقره» سوال شد. حضرت فرمودند: مقصور هلال ماه ها می باشد. اگر هلال را دیدی، روزه بگیر و اگر هلال ماه را دیدی افطار کن.

الحر العاملی، محمد بن الحسن (متوفاى۱۱۰۴هـ)، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج ۱۰ ص ۲۵۲ ، تحقیق و نشر: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، الطبعه: الثانیه، ۱۴۱۴هـ .

در روایتی هارون بن حمزه چنین می گوید:

عن هارون بن حمزه ، عن أبی عبد الله علیه السلام قال : سمعته یقول : إذا صمت لرؤیه الهلال وأفطرت لرؤیته فقد أکملت صیام شهر رمضان .

هارون بن حمزه می نقل می کند که از امام صادق علیه السلام شنیدم که حضرت دائما می فرمود: هنگامی که با رویت هلال ماه روزه گرفتی و با رویت هلال ماه نیز افطار کردی، ماه رمضان را در این صورت کامل کردی.

الحر العاملی، محمد بن الحسن (متوفاى۱۱۰۴هـ)، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج ۱۰ ص ۲۵۶ ، تحقیق و نشر: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، الطبعه: الثانیه، ۱۴۱۴هـ .

مرحوم علامه حلی رحمه الله نیز از قول حضرت امیر سلام الله علیه چنین می نویسد:

وعن إسحاق بن عمّار ، عن أبی عبد اللَّه علیه السّلام ، قال : « فی کتاب علیّ علیه السّلام : صم لرؤیته وأفطر لرؤیته ، وإیّاک والشکّ والظنّ ، فإن خفی علیکم فأتمّوا الشهر الأوّل ثلاثین.

امام صادق سلام الله علیه فرمودند: در کتاب حضرت علی علیه السلام آمده است: هنگام رویت هلال روزه بگیرید و هنگام رویت هلال افطار کنید. بر شما باد که از شک و گمان به دور باشید. اگر رویت هلال برای شما مخفی شد، ماه اول را سی روزه کامل کنید.

الحلی الأسدی، جمال الدین أبو منصور الحسن بن یوسف بن المطهر (متوفاى۷۲۶هـ)،‌ منتهى المطلب فی تحقیق المذهب، ج ۹ ص ۲۳۸ ،‌ تحقیق: قسم الفقه فی مجمع البحوث الإسلامیه،‌ ناشر: مجمع البحوث الإسلامیه – إیران – مشهد، چاپخانه: مؤسسه الطبع والنشر فی الآستانه الرضویه المقدسه، چاپ: الأولى۱۴۱۲

و در روایتی از امام عسکری سلام الله علیه آمده است:

عن أبی الحسن العسکری علیه السلام – فی حدیث – قال : لا تصم إلا للرؤیه .

در حدیثی از امام عسکری علیه السلام نقل است که فرمودند: روزه نگیر مگر زمانی که هلال ماه را رویت کردی.

الحر العاملی، محمد بن الحسن (متوفاى۱۱۰۴هـ)، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، ج ۱۰ ص ۲۵۹ ، تحقیق و نشر: مؤسسه آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، الطبعه: الثانیه، ۱۴۱۴هـ .

همچنین در نامه امام رضا سلام الله علیه به مامون عباسی، حضرت در باب ماه رمضان چنین نوشتند:

وصیام شهر رمضان فریضه یصام للرؤیه ویفطر للرؤیه.

و روزه ماه رمضان از چیزهایی است که خداوند متعال بر بندگانش واجب کرده است که با رویت هلال روزه گرفته می شود و یا رویت هلال افطار می شود.

القمی، ابی جعفر الصدوق، محمد بن علی بن الحسین بن بابویه (متوفای۳۸۱هـ)، عیون أخبار الرضا (ع) ج ۲ ص ۱۳۱ ، تحقیق: تصحیح وتعلیق وتقدیم: الشیخ حسین الأعلمی، ناشر: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات – بیروت – لبنان، سال چاپ: ۱۴۰۴ – ۱۹۸۴ م .

نظرات فقهی علمای شیعه

بعد از ذکر نمونه هایی از روایات اهل بیت علیهم السلام، به چند نظر از آرای فقهی علمای شیعه در این مورد می پردازیم.

مرحوم شیخ طوسی رحمه الله نیز چنین می نویسد:

مسأله ۸ : علامه شهر رمضان ووجوب صومه أحد شیئین ، إما رؤیه الهلال أو شهاده شاهدین.

مساله هشتم: نشانه ماه رمضان و وجوب روزه آن یکی از این دو چیز است: یا رویت ماه [توسط خود فرد] یا شهادت دو نفر [به دیدن ماه].

الطوسی، محمد بن الحسن، (متوفای۴۶۰هـ)، الخلاف، ج ۲ ص ۱۶۹، المحققون : السید علی الخراسانی ، السید جواد الشهرستانی ، الشیخ مهدی نجف / المشرف : الشیخ مجتبى العراقی، دار النشر: مؤسسه النشر الإسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه، الطبعه الجدیده، ۱۴۰۹ هـ .

و به همین مضمون در:

الطوسی، محمد بن الحسن، (متوفای۴۶۰هـ)، المبسوط، ج ۱ ص ۲۶۷ ، تحقیق: السید محمد تقی الکشفی، دار النشر: المکتبه المرتضویه لإحیاء آثار الجعفریه، ۱۳۸۷ هـ .

مرحوم ابن ادریس حلی هم به این مطلب اشاره می کنند:

علامه شهر رمضان ووجوب صومه أحد شیئین : إمّا رؤیه الهلال ، أو شهاده شاهدین .

نشانه ماه رمضان و وجوب روزه آن یکی از دو چیز است: یا دیدن ماه [توسط فرد] و یا شهادت دو نفر [عادل به دیدن ماه].

ابن إدریس الحلی (متوفای۵۹۸هـ)، مستطرفات السرائر، ج ۱ ص ۳۸۳ و ج ۲ ص ۳۴ ،‌ تحقیق: لجنه التحقیق،‌ ناشر: مؤسسه النشر الإسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه،‌ چاپ۱۴۱۱ هـ .

آیت الله مروارید نیز چنین می نویسد:

علامه شهر رمضان ووجوب صومه أحد شیئین: إما رؤیه الهلال أو شهاده شاهدین ، فإن غم عد شعبان ثلاثین یوما ویصام بعد ذلک بنیه الفرض.

نشانه ماه رمضان و وجوب روزه آن یکی از دو چیز است: یا رویت هلال ماه و یا شهادت دو نفر [عادل]. اگر ماه پوشید شد، سی روز از ماه شعبان شمرده و روز بعد را به نیت وجوب [اول ماه رمضان] روزه می گیرد.

مروارید، علی أصغر، الینابیع الفقهیه، ج ۲۹ ص ۲۴ ، دار النشر: مؤسسه فقه الشیعه – بیروت – لبنان، الطبعه الأولی: ۱۴۱۳ – ۱۹۹۳ م .

نتیجه:

با مراجعه به کتب شیعه اعم از کتب روایی و نظرات علمای شیعه در یافتیم که شیعیان برای اثبات ماه رمضان یا باید رویت هلال ماه ثابت شود و اگر هلال ماه دیده نشد، سی روز از ماه گذشته باشد و این کلام ابن تیمیه دروغی بیش نبود.

موفق باشید

گروه پاسخ به شبهات

موسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف

 

 

شبکه بین المللی مطالعات ادیان

اینفورس (شبکه بین المللی مطالعات ادیان)،‌ بخشی از یک مجموعه فعالیت های فرهنگی است که توسط یک گروه جهادی مجازی انجام می شود. این گروه  بدون مرز، متشکل از اساتید، طلاب، دانشجویان و کلیه داوطلبان باایمان و دغدغه مندی است که علاقمند به فعالیت علمی جهادی در عرصه جنگ نرم هستند. شما هم می توانید یکی از اعضای این گروه باشید(اینجا کلیک کنید). فعالیت های سایت زیر نظر سید محمد رضا طباطبایی، مدرس ادیان و کارشناس صدا و سیماست. موضوعات سایت نیز در زمینه سیر مطالعاتی با رویکرد تقویت بنیه های اعتقادی و پاسخ به شبهات است.

0 0 رای ها
شما هم امتیاز بدهید..
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظر
بازخورد (Feedback) های اینلاین
View all comments
دکمه بازگشت به بالا
0
افکار شما را دوست دارم، لطفا نظر دهیدx
()
x