بررسی تطبیقی مفهوم و حقیقت «مراقبه» در عرفان اسلامی و عرفان بودایی

معرفت ادیان ،سال ششم، شماره سوم، پیاپی ۲۳، تابستان ۱۳۹۴

جعفر احمدی / دانش پژوه دکتری ادیان و عرفان تطبیقی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره JafarAhmadi@Anjomedu.ir

علی موحدیان عطار / استادیار و عضو هیئت علمی سابق پردیس فارابی دانشگاه تهران                  Dr.Movahedian@ut.ac.ir

دریافت: ۲۹/۲/۱۳۹۴ ـ پذیرش: ۴/۶/۱۳۹۴

چکیده

دو اصطلاح «مراقبه» و «ذن» در عرفان اسلامی و عرفان بودایی، جایگاه مهمی دارند. این دو اصطلاح را عموماً بر هم منطبق دانسته و در ترجمه ها به عنوان معادل به کار می گیرند. اما اینکه آیا این دو اصطلاح در این دو سنت عرفانی دقیقاً از یک چیز حکایت می کنند، پرسشی است که باید مورد تحقیق قرار گیرد. این مقاله با روش تحلیلی و رویکرد پدیدارشناختی به بررسی تطبیقی مفهوم و حقیقت دو آموزه «مراقبه» در عرفان اسلامی و «ذِن» یا «مدیتیشن» در عرفان بودایی می پردازد. این پژوهش نشان می دهد که دو واژه «مراقبه» و «ذِن» از نظر لغوی معنای متفاوتی دارند. اما از نظر اصطلاحی، وجوه تفاوت و تشابه میان آنها وجود دارد. همچنین حقیقت «مراقبه» در عرفان اسلامی آگاهی و توجه انسان نسبت به علم احاطی خدا بر اوست، ولی «ذِن» در عرفان بودایی مهار و خاموش کردن ذهن به منظور دریافت حقیقت اشیا و بودا شدن است.

کلیدواژه  ها: مراقبه، ذن، مدیتیشن، دیانه، عرفان اسلامی، عرفان بودایی.

http://marefateadyan.nashriyat.ir/node/230