مطالعات متفرقه (خارج از سیر مطالعاتی)

فردوسی، ناصرخسرو و اسماعیلیّه

مقاله ۳، دوره ۱۱، شماره ۱۹، پاییز و زمستان ۱۳۹۴، صفحه ۶۷-۹۸ 
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسنده
حمیدرضا اردستانی
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول
چکیده
پژوهندگان شاهنامه پیش از این اغلب به­ تشیّع فردوسی، از گونۀ زیدی و دوازده امامی و اسماعیلی اشاره­ کرده­اند­. نگارنده نیز نظرِ اخیر را بـه­ حقیقت نزدیک­تر می­بیند زیرا ۱- میانِ اسماعیلیان و دهقانانِ ایران­دوست، پیوند­هایِ بسیار نزدیک وجود داشته است و اهل تسنّن پیوسته اسماعیلیّه را به داشتن باورهای کهن ایرانی متّهم می­کردند؛ ۲- فردوسی مانند ناصرخسروِ اسماعیلی و اسماعیلیان، هم­راهیِ تشبیه و تنزیه را در شناختِ خداوند سودمند می­داند؛ ۳- در مصراعی از دیباچه، خداونـد «نگارندۀ برشده گوهر» دانسته می­شود که بر بنیانِ سخنانِ ناصرخسرو اسماعیلی، می­توان «برشده» را جوهرِ (در مقابل عَرَض) عقل و نفس کلّی پنداشت که مایۀ همۀ آفرینش­ است؛
۴- فـردوسی چون نـاصرخسـرو، بر بنیانِ حکمتِ اسماعیلی، دیگران را به ژرف­نگری در کلامِ خداوند فرامی­خواند که دست­آوردِ آن می­تواند دریافتِ بطنِ سخنِ خداوند باشد؛
۵- وصف روندِ آفرینش در دیباچه، بدان­چه اسماعیلیان و ناصرخسرو معتقدند، نزدیک است؛ ۶- فردوسی چون ناصرخسرو اسماعیلی، از خداوندِ تنزیل (ناطق) سخن می­گوید که خداوندِ تأویل (وصیّ) باید رمزِ سخنانِ او را بگشاید؛ ۷- فردوسی هم­چون ناصرخسرو در ستایشِ خاندانِ پیامبر، از تعبیرِ «اهل بیت» استفاده می­کند و برخلاف بسیاری از مورّخان و جغرافی­دانانِ سنّی­مذهب که چون از شهرِ تـوس سخن می­گویند، یادی هم از امام رضا (ع) می­کنند، اشاره­ای به ­این امام نمی­کند که در نزدیکیِ او مدفون است. اگر چنین می­کرد، دلیلی بر دوازده امامی بودنِ او می­شد.
کلیدواژه ها

اسماعیلیّه؛ اهل بیت؛ برشده¬گوهر؛ تشبیه و تنزیه؛ ژرف¬نگری؛ ملّی¬گرایی؛ وصیّ

http://jpnfa.riau.ac.ir/article_129_5138be9e407bfc2944a55ebde64e81bd.pdf

 

شبکه بین المللی مطالعات ادیان

اینفورس (شبکه بین المللی مطالعات ادیان)،‌ بخشی از یک مجموعه فعالیت های فرهنگی است که توسط یک گروه جهادی مجازی انجام می شود. این گروه  بدون مرز، متشکل از اساتید، طلاب، دانشجویان و کلیه داوطلبان باایمان و دغدغه مندی است که علاقمند به فعالیت علمی جهادی در عرصه جنگ نرم هستند. شما هم می توانید یکی از اعضای این گروه باشید(اینجا کلیک کنید). فعالیت های سایت زیر نظر سید محمد رضا طباطبایی، مدرس ادیان و کارشناس صدا و سیماست. موضوعات سایت نیز در زمینه سیر مطالعاتی با رویکرد تقویت بنیه های اعتقادی و پاسخ به شبهات است.

0 0 رای ها
شما هم امتیاز بدهید..
اشتراک در
اطلاع از
guest
0 نظر
بازخورد (Feedback) های اینلاین
View all comments
دکمه بازگشت به بالا
0
افکار شما را دوست دارم، لطفا نظر دهیدx
()
x