جایگاه عقل در معرفت دینی از نگاه امام علی (ع)
جایگاه عقل در معرفت دینی از نگاه امام علی (ع)
حسین مهدوی نژاد
مصطفی دلشاد تهرانی
چکیده :
تعیین سهم عقل در فهم و معرفت دینی از بعد اعتقادی، اخلاقی، فقهی و حقوقی یکی از بهترین روشهای شناخت دین است که در حـوزه پـژوهشهـای دینـی و جذب و اقناع فکری نسل جوان مطرح بوده است. در بررسی سخنان و بیانات امام علی(ع) به عنوان مفسر و مبین دین، ما شاهد گزارههایی هستیم که در آن عقل، در دو قسم، عقل نظری و عملی به معنـای «ادراک و آگاهی»، هـم بـه فهـم کلّیات میپردازد و هم میتواند در ادراک خوبی و بدی رفتار و اعمال انسان تروی کند.
در آموزه های علوی، نه تنها اعتبار عقل در کنار نقل به صراحت مورد تأیید بـوده، بلکه تبیینهای متعدد فلسفی، کلامی، اخلاقی، و فقهی در کلام امام علی(ع) وجود دارد که عقل در سطوح مختلف به ادراک و پذیرش دین در کلیـه ابعـاد اعتقـادی، فقهی و اخلاقی منجر میگردد. و نقش عقل در درک و آگاهی بدیهیات و مسلمات اولی و عدم تناقض اعتقادات و باورهـای دینـی، و درک علـت و فلسـفه احکـام، استحکام و رسایی قوانین اخلاقی و سازگاری آن با هنجارها و مشترکات انسـانی، وحدت و عدم اختلاف همه یا اکثر قریب به اتفاق عقلا و پذیرش آراء محموده در آن نمایانده شده است.